Nỗi lo của các chủ xe điện ở châu Âu và Bắc Mỹ: Mùa đông!

 Khi mùa đông phủ trắng châu Âu và Bắc Mỹ, nhiều chủ xe điện bắt đầu phải đối mặt với thực tế phũ phàng: chiếc xe vốn được quảng cáo đi được 400 km chỉ còn chạy được hơn 200 km khi nhiệt độ ngoài trời xuống dưới 0°C.

Thực tế, ở hầu hết các thị trường, xe điện có thể mất tới gần một nửa phạm vi hoạt động khi thời tiết giá lạnh, do đặc tính hóa học của pin lithium-ion và nhu cầu sưởi ấm trong khoang lái. Hiện tượng này không phải mới. Các nghiên cứu từ Mỹ, Canada cho đến châu Âu đều cho thấy pin lithium-ion hoạt động kém hiệu quả trong môi trường lạnh, làm giảm tốc độ phản ứng điện hóa. Không chỉ vậy, để giữ ấm khoang xe, hệ thống điều hòa nhiệt độ thường “rút” trực tiếp từ năng lượng pin, khiến quãng đường thực tế càng sụt giảm nhanh. Một báo cáo từ Hiệp hội Ô tô Na Uy (NAF) từng khẳng định: mức giảm có thể dao động từ 20% đến gần 40% tùy mẫu xe và điều kiện thời tiết.

Một số quốc gia đang đi đầu trong việc khắc phục vấn đề này. Chẳng hạn, Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới, đã áp dụng hàng loạt cải tiến công nghệ: từ hệ thống bơm nhiệt (heat pump) giúp tiết kiệm năng lượng sưởi, cho đến lớp vật liệu cách nhiệt bảo vệ pin. Một số hãng Trung Quốc như BYD và Geely đã thử nghiệm pin LFP thế hệ mới với hiệu suất ổn định hơn trong môi trường khắc nghiệt.

Trong khi đó, tại Na Uy – quốc gia có tỉ lệ xe điện cao nhất châu Âu – các hãng sản xuất phối hợp với cơ quan chức năng để xây dựng hạ tầng sạc nhanh được che chắn chống lạnh, cũng như nâng cấp phần mềm quản lý năng lượng, giúp xe tự làm ấm pin trước khi sạc hoặc trước khi khởi hành.

Ở nhiều thị trường khác, giải pháp tạm thời của người dùng chủ yếu là “thích nghi”. Từ việc lên kế hoạch hành trình chặt chẽ hơn, sạc xe qua đêm trong gara có sưởi, cho tới giảm tốc độ khi lái để tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, những giải pháp này chỉ mang tính tình thế, khó có thể áp dụng lâu dài khi xe điện dần trở thành phương tiện phổ biến.

Điều này đặt ra một nghịch lý lớn: xe điện vốn được ca ngợi là tương lai xanh của giao thông, nhưng trong điều kiện khí hậu lạnh, chúng lại mất đi tính tiện dụng vốn là yếu tố quan trọng nhất để người tiêu dùng cân nhắc. Đó cũng là lý do vì sao thị trường xe điện tại Mỹ và châu Âu, dù tăng trưởng nhanh, vẫn phải đối mặt với sự dè dặt từ nhiều người dùng ở vùng khí hậu khắc nghiệt. 

Thực tế này càng cho thấy tầm quan trọng của đổi mới công nghệ pin – yếu tố sẽ định đoạt cuộc đua xe điện toàn cầu. Các hãng xe từ Tesla, Toyota đến CATL đều đang đầu tư mạnh vào pin thể rắn và pin lithium thế hệ mới, được kỳ vọng sẽ giảm thiểu tình trạng sụt quãng đường khi thời tiết lạnh. Song, để những công nghệ này thương mại hóa trên quy mô lớn cần thêm vài năm nữa.

“Họ chỉ nghĩ đến giá mua chứ không nghĩ đến môi trường hoạt động của những chiếc xe này”, một nhà nghiên cứu năng lượng tái tạo tại Viện Công nghệ Quốc gia Srinagar, một trường đại học kỹ thuật công lập, chia sẻ với Rest of World . “Nếu không có hệ thống sưởi ấm hoặc bộ sạc đáng tin cậy, chắc chắn sẽ không đi được đâu”.

Ahmad là một trong số nhiều người dùng xe điện đầu tiên phát hiện ra rằng công nghệ được bán cho họ không phù hợp với nơi đang sống. Mặc dù chính phủ Ấn Độ chi trả 40% chi phí cho chiếc xe trị giá 300.000 rupee (3.400 đô la), nhưng họ lại quên mất rằng pin lithium-ion - được thiết kế cho vùng đồng bằng ấm áp của Ấn Độ - sẽ bị đóng băng ở thung lũng Himalaya.

“Tôi cứ nghĩ điều này sẽ thay đổi cuộc đời mình”, Ahmad nói với Rest of World , tay chỉ vào chiếc xe trong sân nhà. “Nhưng hóa ra, nó chỉ khiến tôi trở thành kẻ thua cuộc”.

Bên ngoài Srinagar, không hề có một trạm sạc công cộng nào, buộc tài xế phải dựa vào ổ cắm điện gia dụng. Việc sạc pin có thể mất tới 10 tiếng — giả sử không bị mất điện, điều thường xảy ra hàng ngày vào mùa đông. Các thợ máy địa phương không được đào tạo về xe điện phải nhờ đến các hướng dẫn trên YouTube để sửa chữa, khiến xe phải nằm im hàng tuần chỉ vì những lỗi nhỏ.

Những tài xế tuyệt vọng đã lập các nhóm WhatsApp, chẳng hạn như EV Apple Transporter và Battery Help Kashmir, chia sẻ những cách giải quyết ngày càng vô lý. Một số người đã bọc pin trong chăn; những người khác đã kéo những bộ pin nặng 90 kg (hơn 200 pound) về nhà để qua đêm. Một tài xế đã để pin của mình trong phòng khách.

“Chúng tôi vừa trông giống thợ máy, vừa giống kẻ ngốc”, Ahmad nói. Theo: Rest of World, Business Insider

Vũ Anh

Sự thật loài chim "bắt cô trói cột" kỳ lạ của Việt Nam

Không chỉ có tên gọi độc đáo, loài chim bắt cô trói cột còn là loài chim có nhiều đặc điểm kỳ lạ của Việt Nam. Ở Việt Nam, chim bắt cô trói cột có ở hầu hết các nơi từ vùng núi rừng đến vùng đồng bằng.

Chim bắt cô trói cột có tên khoa học là Cuculus micropterus.

Đây là loài chim cu cỡ trung bình, con trống và con mái có vẻ ngoài khá giống nhau.

Trên thế giới, chim bắt cô trói cột phân bố ở châu Á, từ Pakistan, Ấn Độ, Sri Lanka đến Indonesia ở phía nam và Trung Quốc.

Chim bắt cô trói cột thường sống trong rừng, ở độ cao trên 3.600m.

Chúng có nửa thân trên màu trắng trong khi nửa dưới có nhiều vạch trắng đen.

 

Chim non trong tổ có miệng màu đỏ cam và viền màu vàng.

Loài chim kỳ lạ này thích sống trong các khu rừng thường xanh và xanh tạm thời, tuy nhiên chúng cũng sống trong các khu vườn và bụi cây.

Do nghe tiếng kêu của chim nên nhiều người Việt Nam nghe thành nhiều câu khác nhau: hay "năm trâu sáu cột", "khó khăn khắc phục", "chim cu Ấn Độ", "Bắc quang Bắc mục", "Hà Giang nước độc", "bốn cô chín chục", "chín cô bốn chục", "năm trâu sáu cọc", "trói cô vào cột", "vua quan trói cột", "đuổi Tây đánh Nhật"...

Có hai phân loài được công nhận rộng rãi. Phân loài Cuculus micropterus sp. micropterus phân bố trên lục địa châu Á, còn phân loài Cuculus micropterus sp. concretus S. Müller, 1845 nhỏ hơn, lông màu tối hơn và phân bố ở bán đảo Mã Lai, Java, Sumatra và Borneo. Những con chim ở vùng Amur có thân lớn hơn và Swinhoe gọi nhóm này (từ Hoa Bắc trở lên) là Cuculus michieanus trong khi Walter Norman Koelz miêu tả dạng fatidicus ở đông bắc Ấn Độ.

Sự tích chim bắt cô trói cột

Ngày xưa, có một anh nông dân nghèo, phải làm rẽ năm sào ruộng của một phú ông trong làng. Phú ông là tay giàu có nhất tổng: ruộng đất, trâu bò nhiều không kể xiết. Thấy anh tính nết thực thà chăm chỉ, lúc nào cũng nộp lúa sòng phẳng, phú ông giao thêm cho anh nuôi trâu rẽ. Anh chí thú làm ăn, vừa làm ruộng, vừa nuôi trâu, chẳng mấy chốc đôi trâu đã phát triển thành năm con.

Ngày nọ, phú ông bỗng dưng... lăn ra chết, tất cả gia sản ruộng đất, trâu bò đều trở thành sở hữu của cô con gái độc nhất. Có điều, nhiều thứ phú ông giao cho các tá điền thì có cái đã làm văn tự hẳn hoi, có cái chưa kịp làm thì ông đã đột tử.

Cô con gái rất giống tính phú ông, cha nào con gái nấy, lại là người có mánh khóe vặt, không bao giờ chịu để mất không cho người ngoài dù là một vật nhỏ mọn. Tang cha xong, ả bắt đầu đi kiểm soát một lượt gia sản của cha để lại.

Ả đến nhà anh nông dân nghèo vừa lúc anh chăn trâu chưa về. Ả chỉ biết anh có nuôi trâu rẽ, nhưng cụ thể bao nhiêu con thì không rõ, không thấy phú ông ghi trong sổ sách, mà hỏi người ăn kẻ ở trong nhà thì họ mang máng nhớ rằng năm sáu con gì đó.

Ngày đó nuôi trâu không có chuồng, chỉ đóng một hàng cột nơi góc sân, tối về buộc mỗi con vào một cột. Lúc đến, ả đếm được sáu cái cột và lẩm nhẩm: “Sáu cột vị chi là sáu con trâu”.

Lúc anh lực điền đánh trâu về, ả đếm xuôi đếm ngược chỉ có năm con. “Quái lạ! Không lẽ nghe tin cha mình chết mà việc nuôi trâu lâu nay cha mình không bắt làm giấy tờ nên thằng cha này đã bán trộm một con chăng?”. Nghĩ thế, ả nói to: “Này anh! Còn một con nữa đâu rồi?”. Anh lực điền ngạc nhiên: “Cô nói con nữa là con nào? Tôi nuôi của cụ cả thảy chỉ năm con”. Ả cười ranh mãnh: “Nè, anh đừng qua mặt tui nghe, năm trâu sao lại sáu cột? Anh đừng nói là đã đánh lạc mất một con trong rừng đó nghe”.

Anh phân trần rằng có một cột gần gãy nên anh phải đóng một cột khác mà lu bu quá chưa kịp nhổ cái kia đi. Ả nào chịu nghe, cương quyết: “Không nói nhiều nữa, anh không tìm ra trâu thì khó mà sống với tôi. Năm trâu sao lại sáu cột?”.

Thấy ả lẩm bẩm mãi mấy tiếng “năm trâu sáu cột”, anh nổi xung lên, gắt: “Chỉ có bắt cô trói vào cột thì họa chăng mới thành sáu được!”. Ả cũng không phải là tay vừa, nhảy đựng lên xỉa xói anh đủ lời, đủ kiểu. Anh nghĩ, lâu nay mình ăn ở thật thà với phú ông, thế mà chừ đứa con gái này nó coi mình như phường gian xảo. Anh buồn bực bỏ đi vào rừng; ả bám sát theo chân anh. Ả bảo “năm trâu sáu cột” thì anh đáp lại “bắt cô trói cột”. Cả hai vào sâu trong rừng, vì mãi đối đáp nhau mà đói khát rồi chết.

Cả hai đều hóa thành chim, cùng sống chung trong một khu rừng. Cả hai kiếm ăn từ nhá nhem tối cho đến mờ sáng, một con đằng này núi, một con đằng kia núi. Tiếng đối đáp ngày nào vẫn chưa dứt, một con kêu “năm trâu sáu cột” thì con kia đáp lại “bắt cô trói cột”.

ST 

Túi khí cho máy bay

 Sau thảm kịch Air India, hai kỹ sư trẻ đã phát minh hệ thống túi khí khổng lồ được điều khiển bằng AI. Dự án Rebirth này hứa hẹn thay đổi chuẩn mực an toàn hàng không.

Ba tháng sau thảm kịch rơi máy bay của Air India, một nhóm kỹ sư trẻ đã giới thiệu dự án đột phá mang tên Rebirth. Đây là hệ thống túi khí khổng lồ được điều khiển bằng AI, mở ra hy vọng mới về an toàn hàng không.

Ý tưởng táo bạo: "Áo giáp" cho máy bay

Lấy cảm hứng từ túi khí trên ô tô, dự án Rebirth (tái sinh) của hai kỹ sư Eshel Wasim và Dharsan Srinivasan thuộc Viện Công nghệ và Khoa học Birla (BITS Pilani) cơ sở Dubai đã đưa ý tưởng này lên một tầm cao mới. Hệ thống được thiết kế để bung ra, tạo thành một chiếc "kén bảo vệ" bao bọc toàn bộ máy bay khi gặp sự cố, giúp giảm thiểu tối đa thương vong.

 Dự án Rebirth là hệ thống sinh tồn trong va chạm được hỗ trợ bởi AI sử dụng túi khí lớn, được triển khai khi phát hiện động cơ bị hỏng.

Không chỉ là một hệ thống thụ động, Rebirth còn là một phát minh thông minh. Trái tim của nó là một trí tuệ nhân tạo (AI) liên tục theo dõi và phân tích các thông số quan trọng như độ cao, tốc độ, tình trạng động cơ, và hướng bay. Khi AI phát hiện máy bay đối mặt với nguy cơ rơi ở độ cao khoảng 900m, hệ thống sẽ tự động kích hoạt. Trong vòng chưa đầy hai giây, các túi khí sẽ bung ra, tạo thành một lớp đệm khổng lồ để máy bay có thể hạ cánh khẩn cấp một cách an toàn hơn, hạn chế nguy cơ nổ hoặc va chạm mạnh.

"Phần lớn các hệ thống an toàn hiện nay chỉ nhằm ngăn chặn tai nạn. Chúng tôi muốn tạo ra giải pháp để con người vẫn có cơ hội sống sót ngay cả khi mọi hệ thống khác đều thất bại," hai kỹ sư sáng chế chia sẻ.

Ra đời từ một nỗi đau

Dự án Rebirth ra đời sau vụ tai nạn thương tâm ngày 12/6/2025, khi chuyến bay AI171 của Air India rơi chỉ 32 giây sau khi cất cánh, khiến 260 người thiệt mạng. Thảm kịch này đã trở thành nỗi ám ảnh, thôi thúc các kỹ sư trẻ tìm kiếm một giải pháp để không ai phải trải qua nỗi đau tương tự.

Để tăng cường hiệu quả, hệ thống còn kết hợp thêm lực đẩy ngược từ động cơ hoặc động cơ phụ bằng khí nén để giảm tốc độ rơi. Bên trong khoang, các chất lỏng hấp thụ va chạm cũng được tích hợp vào các vị trí trọng yếu, giúp giảm chấn thương cho hành khách. Công nghệ này có thể áp dụng cho cả máy bay mới lẫn các máy bay đang hoạt động.

Hiện tại, nhóm sáng chế đang tìm kiếm đối tác từ các phòng thí nghiệm hàng không vũ trụ để tiến hành các thử nghiệm thực tế.

 Lọt vào vòng chung kết giải thưởng danh giá

Mặc dù có vẻ kỳ lạ, nhưng chiếc máy bay được cải tiến này có thể cứu sống hàng ngàn người mỗi năm.

Với ý tưởng đột phá và tính nhân văn cao, dự án Rebirth đã xuất sắc lọt vào vòng chung kết giải thưởng James Dyson 2025. Đây là giải thưởng quốc tế thường niên nhằm tôn vinh những phát minh mang tính đột phá. Kết quả chung cuộc sẽ được công bố vào ngày 5/11 sắp tới, với giải thưởng trị giá 30.000 bảng Anh (hơn 1 tỷ đồng) cùng cơ hội khởi nghiệp đầy hứa hẹn.

 Cùng với Rebirth, giải thưởng năm nay cũng vinh danh nhiều sáng kiến đáng chú ý khác như rạn san hô nhân tạo in 3D, thiết bị tiệt trùng kim tiêm cầm tay, hay băng vệ sinh làm từ phụ phẩm nông nghiệp, cho thấy sức sáng tạo không ngừng nghỉ của các nhà phát minh trẻ trên toàn thế giới.

Theo Bảo Nguyên

Chuyện đá gà

 Đá gà, đua ngựa, đánh tennis, nhảy đầm là thú phong lưu của người Sài Gòn. Trong bài viết này, tôi xin phép kể riêng chuyện đá gà ở xóm tôi. Vì bộ môn này giàu nghèo hay sang hèn, lớn nhỏ đều có thể tham gia xem như một thú vui giải trí.

(Nguồn: facebook)

Hồi nhỏ tôi thích gà đá (không phải đá gà), chỉ nuôi làm kiểng, thỉnh thoảng “xổ” vài ba chiêu với gà của mấy thằng bạn hàng xóm cho vận động xương cốt và nhất là nghe tiếng đập cánh phành phạch, giương cổ gáy ó o sau khi ngưng trận. Tiếng gáy ngân dài thánh thót nghe thật oai hùng, tưởng chừng lời thách thức của một võ sĩ hẹn tái đấu lần sau. Tôi thích gà tre, không thích gà nòi to con lông lá trụi lủi không đẹp mã bằng giống gà tre các loại, nhỏ con, lông dài, đuôi cong, bay cao tung đòn đẹp như vũ thuật hơn là các chàng “nòi” đô vật to con.

Thuở đó, trong đầu tôi chưa có khái niệm đá gà là trò chơi truyền thống dân gian có từ ngàn xưa. Tôi chỉ biết trong cái xóm nhỏ lao động bình dân của mình có nhiều người lớn tuổi, thanh niên nuôi gà chọi và thường hay tổ chức đá độ vào cuối tuần và nhất là những ngày Tết đến, độ gà tổ chức liên miên khiến cả xóm náo nhiệt cả ngày. Nói là đá độ cho có vẻ “máu me” vậy thôi, chứ thường đá đòn “bắt xác”, tức là gà nào “chạy làng” thuộc về người thắng cuộc. Xem ra đá gà kiểu như vậy khá lành mạnh, không hơn thua bằng tiền bạc so với những sới gà chuyên nghiệp của các tay máu mặt bắt gà phải gắn cựa sắt giao đấu chí mạng ăn thua lớn tổ chức khắp nơi.

Nói đến tính chuyên nghiệp đá gà, là phải đấu theo hạng cân đàng hoàng và có thời gian hiệp đấu. Trước khi đấu, gà được cân theo đúng trọng lượng, hiệp đấu tính bằng cây nhang cột chỉ treo đồng xu, khi nhang cháy làm đứt sợi chỉ rớt đồng xu vào cái dĩa kêu cái “teng” là hết hiệp. Tuỳ theo phân loại hạng cân và bao nhiêu hiệp, người tổ chức sắp xếp và bắt đầu cho cáp độ. Trong khi đó, sới gà được quét sạch sẽ quây tròn bằng lưới tre đan kín hoặc những tấm tôn uốn cong thành vòng tròn chừng hơn hai mét đường kính như một sân đấu quyết tử đến cùng, không cho địch thủ tháo chạy. Chỉ khi nào “võ sĩ” không còn đứng lên được nữa, nằm lăn quay cán cuốc thì mới xem là trận đấu kết thúc.

Đá gà một thú vui giải trí không phân biệt sang hèn, lớn nhỏ trước 1975 (Nguồn: Minhhaiflickr)

Đó là chuyện tôi nghe vài người lớn tuổi trong xóm kể về những trận cáp độ lớn mà họ từng được xem ở Bà Điểm, Hóc Môn hay Xóm Gà bên quận Gò Vấp ngày trước. Những địa danh này từng vang bóng một thời quy tụ các “sư kê” nổi tiếng mang gà đi đấu khắp Nam Kỳ hoặc tổ chức tại chỗ với những ông trùm lớn mang chiến kê từ nơi khác đến so cựa nhau ăn thua bằng vàng lượng.

Nhắc đến Xóm Gà từng là vùng đất ngoại vi Sài Gòn ngày nay là một phần của quận Gò Vấp và quận Bình Thạnh, chính xác là khu vực Ngã Năm Bình Hoà, người dân sống bằng nghề chăn nuôi gia cầm gia súc từ trăm năm trước. Ngoài chuyện tụ họp các phiên chợ bán gà vịt, người ta còn bán các loại gà chọi được gây giống từ nhiều vùng chuyên nuôi gà đá ở miền Tây. Trong “Sài Gòn vang bóng” của nhà văn Phan Thứ Lang có nhắc đến chuyện này và người đời sau xem đó như là một nơi nổi tiếng đá gà và cờ bạc của mấy tay giang hồ cộm cán. Nhưng theo tôi nghĩ, Xóm Gà nổi danh không phải là do cái tên Gà của xóm mà là vùng đất này có nhiều người nức tiếng trong làng văn chương chữ nghĩa như Tản Đà, Tế Xuyên, Ngô Tất Tố hay Bùi Giáng trôi dạt từ nơi khác đến ngụ cư, tạo nên cái bóng của Xóm Gà. Chứ không phải Đơn Hùng Tín, Hai Phách hay Tư Ngọ… một thời làm nên tên tuổi.

Những cái tên lạ lẫm này chỉ có ở xóm Vườn Tre của tôi, một khu lao động bình dân chừng trên trăm nóc nhà nhưng lại có đến hai chục nhà nuôi gà chiến. Tên gà đặt theo nhân vật anh hùng, đặc tính của gà khi giao đấu hoặc chính cái tên người chủ. Gà tre, gà nòi, gà lai được nuôi ở góc sân hay bị nhốt một mình trong cái bội đặt trước cửa rào. Tiếng gà gáy cất lên từ sáng đến tối xem ra không phiền lòng ai mà tưởng chừng đó chính là hơi thở của một trường gà thực sự. Tên Tư Ngọ của ông ngoại thằng bạn trở thành cái tên đặt cho con gà chiến vào thời vang bóng làm “sư kê” cho một trường gà ở Long An từ thập niên 50. Khi ông Tư Ngọ mang con cháu về định cư ở xóm nhỏ của tôi vào năm Kỷ Dậu 1969 thì ông không còn làm thầy gà nữa mà trở thành ông lão hằng ngày đạp chiếc xe đòn dông câu cá rong ở các mương rạch quanh thành phố. Đó không phải là thú tiêu khiển tuổi già mà là mưu sinh kiếm cá ăn cho một gia đình 3 thế hệ.

Một trận đấu gà thời Pháp thuộc tại Bắc kỳ (Ảnh: Tư liệu)

Ông ít nói, thường hay mấp máy cái miệng và chập chập ngón tay cái và ngón trỏ xoè xoè mỗi khi nhìn đàn gà chọi của thằng cháu ngoại đang nuôi. Má thằng Bi bạn tôi nói ông ngoại mắc bệnh nghề nghiệp do làm nhân viên đếm tiền trong ngân hàng. Lời nói chơi cho vui thôi, chứ tôi đã nghe thằng con bật mí chuyện ông ít nói là do kết quả đau thương trong trận chiến kê lớn ở Hóc Môn làm ông tán gia bại sản. Con gà chiến của ông tử thương ngay tại chỗ sau khi bị nhát cựa sắt của gà đối phương tẩm thuốc đâm trúng tim.

Ông cấm không ai trong nhà được nhắc đến cú đau hơn cựa đâm vào tim nhớ đời đó và ông cũng chôn luôn nỗi uất ức trong lòng. Nhưng hễ khi nghe tụi tôi bàn tán tướng mạo con gà thì ông mở lòng kể nhiều chuyện hồi xưa và kinh nghiệm xem gà sành sỏi khiến nhiều người biết đến tên ông. Ngày đó, ông là một trong những người được chọn làm thầy gà săn lùng “thần kê” cho Thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ khi về làm chủ binh chủng không quân đóng tại phi trường Tân Sơn Nhất.

Ông Kỳ đều đặn mỗi tuần lái xe Jeep về Tân An xem đá gà và nhờ chủ trường gà cho người về các tỉnh miền Tây săn lùng giùm ông những “thần kê” bằng mọi giá. Nghe nhiều lính lác nói ông Kỳ thiết lập một trường gà ngay trong phi trường Tân Sơn Nhất. Chuyện hư thực thế nào chỉ có người trong cuộc hoặc người thân cận với ông Kỳ mới biết, còn dân thường như ông Tư Ngọ chỉ biết rằng, đó là thú đam mê bình thường của một con người cho dù người đó là vua hay thứ dân. Chuyện xưa trong lịch sử kể, Trần Hưng Đạo là người mê gà chọi. “Hịch tướng sĩ” viết rằng: “Cựa gà sắc không đâm thủng được giáp giặc / Mẹo cờ bạc bàn nổi việc quân mưu?”. Không phải chỉ có Hưng Đạo Vương mê gà chọi mà Tả quân Lê Văn Duyệt có máu mê gà còn hơn thế nữa. Ông từng tâu với vua Gia Long, nhờ xem đá gà mà ông nghiệm ra cách đánh thắng quân Tây Sơn. Hay như vua Khải Định lặn lội vi hành từ kinh đô Huế vào Mỹ Tho chỉ để xem một trận đấu gà cho thỏa thích.

Khi còn sinh thời ông Nguyễn Cao Kỳ rất mê đá gà (Ảnh: Tư liệu)

Xem đá gà để nghiệm ra quyền cước, binh pháp là chuyện không gì lạ vào thời xưa con người bắt chước những thế vồ mồi tấn công của hổ, rắn, khỉ, chim gà mà làm ra hổ quyền, xà quyền, hầu quyền, kê quyền thậm chí đam mê rượu chè, các ông thần lưu linh còn nghĩ ra các thế võ danh bất hư truyền tửu quyền bất bại trong các phim võ thuật Hồng Kông.

Ông Tư Ngọ kể, có lần ông về Cao Lãnh tìm được con gà nòi xám có vẩy “yểm long” mà ông Kỳ rất thích, mặc dầu “kinh kê” của ông Kỳ phải lần lượt: “Nhứt điều ô, nhì xám khô, ba ô ướt”. Lần đó, ông Tư Ngọ được thưởng hậu hĩnh nhưng không biết trường gà của ông tướng bầu trời làm gì với nó. Nuôi để xem chân xem cẳng, để đấu nhau xem chơi cho vui không hấp dẫn bằng một trận cáp độ hơn thua. Gà hay một phần phải nhờ kỹ thuật huấn luyện giống như võ sĩ ngoài bản năng đấu võ phải có huấn luyện, chăm sóc bài bản thì mới có cơ hội chiến thắng trong các trận đấu trên võ đài.

Rồi một ngày, ông Tư Ngọ mang từ đâu về một con nòi ô, mỏ ngắn, dày nhọn như đầu mũi tên. Cả nhà ngỡ ngàng tưởng ông đã tởn lần thua ấy, từ bỏ thú đam mê từ thuở nào. Con gà toàn sắc lông đen mượt đúng là ô ướt, đẹp, vai to, cổ to, mắt to hơi lồi, đi đứng hiên ngang như một chiến binh từng xông pha trận mạc. Tiếng gáy vang mạnh chứng tỏ có một nội lực tràn đầy. Ông Tư dẹp chuyện đi câu, mỗi ngày chăm sóc cho con nòi ô từ miếng ăn bằng lúa ngâm hột gà cho đến tẩm da làm tăng sức mạnh gân cốt. Hôm tôi ghé chơi với thằng Bi, thấy ông mài nghệ già, giã phèn chua trộn rượu đế và muối trong cái lon sữa bò, rồi ngoắc tay kêu “tụi bây cho tí nước đái vào đây làm thuốc”.

Sau mấy tháng, da con gà dày ra, lúc nào cũng ửng một màu đỏ chót. Dường như con ô biết nghe, nó biết né theo hai ngón tay ve ve của ông Tư, lúc bên phải lúc bên trái, lúc lên cao lúc xuống thấp. Thì ra cái miệng ông Tư thường hay mấp máy và ve ve hai ngón tay đếm tiền, là cách thức ẩn ngôn mà ông huấn luyện cho đám gà chinh chiến ngày nào. Tôi cắc cớ hỏi: “Ông ngoại huấn luyện nó 6, 7 tháng nay, sao không cho nó xổ để coi giò coi cẳng”. Ông bồng con gà lên vuốt ve, rồi nói gọn lỏn “sắp rồi”. Rồi một hôm, ngày hăm tám Tết, tôi mới từ trường về nhà sau buổi liên hoan tất niên, chưa kịp thay quần áo thì thằng Bi chạy sang rủ tôi qua nhà nó ăn cà ri gà… nòi. Mặt tôi chưng hửng, “con nòi ô mắc toi rồi hả?”. Không phải. Nó đá gục đối thủ sáng nay ở Bà Điểm, bắt xác con nòi điều. Mà thật ra, con nòi ô đó là của người bạn ông ngoại gởi tiền tìm mua và chăm sóc nó cho trận gà độ lớn cuối cùng nhớ đời để hai ông già giải nghệ. Ông ngoại hứa cho tao con chiến kê ô ướt đó sau khi nó lành vết thương. Tôi đi theo thằng Bi huyên thuyên vào đến sân, thấy ông Tư Ngọ đang bồng con nòi nhìn ngắm rồi cất tiếng thơ: “Chân xanh mắt ếch lừ lừ / Đá chết không chạy gà dư gan lì”.

TN

Ghé thăm đất nước chỉ rộng gần 2km2 nhưng đẹp như vương quốc cổ tích, cứ 3 người thì 1 người là triệu phú

Top 8 sự thật thú vị về đất nước Monaco

Monaco là quốc gia độc lập có diện tích nhỏ thứ 2 trên thế giới. Dẫu vậy, nó vẫn cực kỳ nổi tiếng và là điểm du lịch đắt khách tại châu Âu. Dưới đây là những sự thật thú vị về đất nước siêu nhỏ nhưng siêu giàu, siêu đặc biệt này.

1. Với diện tích chỉ vỏn vẹn 1,98km² và dân số (năm 2020) là 39.244, Monaco là đất nước có mật độ dân số lớn bậc nhất hành tinh

Vương quốc tí hon nằm giữa Ý và Pháp được coi là quốc gia nhỏ thứ nhì thế giới hiện nay, chỉ sau Vatican. Để dễ hình dung, Monaco còn nhỏ hơn cả Central Park tại New York (Mỹ) hay chưa bằng một nửa quận Hoàn Kiếm của Hà Nội.

Monaco là đất nước nhỏ thứ 2 thế giới sau Vatican.

2. Là nước nhỏ nhì thế giới, Monaco cũng là nước giàu nhì hành tinh nếu tính theo thu nhập bình quân đầu người. GDP của nước này năm 2019 là 166,021 USD, chỉ đứng sau láng giềng châu Âu là Liechtenstein.

3. Monaco là vùng đất của triệu phú, tỷ phú khi có tới 32% dân số là triệu phú trở lên. Tỷ lệ này tương đương với việc cứ 3 công dân Monaco thì 1 người là triệu phú, hoặc tỷ phú.

Theo Knight Frank Wealth Report, số triệu phú của Monaco đã tăng tới 12% chỉ trong vòng 5 năm từ 2013 đến 2018. Đây được coi là vùng đất hứa của giới siêu giàu khi có rất nhiều đại gia khắp nơi xin nhập tịch Monaco. Theo CIA World Factbook, Monaco hoàn toàn không có người sống dưới mức nghèo.

4. Giá nhà trung bình tại Monaco là 4,560 USD mỗi ft2 (hơn 100 triệu đồng).

Giá nhà ở Monaco cực kỳ đắt đỏ.

Đây là mức giá nhà đất cao hơn cả những thành phố xa hoa nhất như New York và Hong Kong (Trung Quốc). Để sở hữu một căn hộ một phòng ngủ ở Monaco, người mua phải trả ít nhất 1,6 triệu USD (khoảng 37 tỷ đồng). Giá căn hộ trung bình ở đây rơi vào 2,2 triệu USD (khoảng 51 tỷ đồng) đến 22,3 triệu USD (khoảng 517 tỷ đồng). Còn giá nhà dưới mặt đất thì tất nhiên còn lớn hơn nhiều - tối thiểu phải 5 triệu USD (khoảng 116 tỷ đồng).

5. Cứ 100 công dân Monaco thì có 1 cảnh sát

Monaco tự tin tuyên bố mình là khu vực có an ninh tốt nhất thế giới khi tỉ lệ cảnh sát đạt 1/100 công dân. Toàn bộ quốc gia đều có hệ thống camera an ninh 24/7.

6. Hơn 72% công dân Monaco là người sinh ra tại nước ngoài

Theo thống kê dân số, chỉ có khoảng 9.259 công dân Monaco hiện nay là người bản địa, tức được sinh ra tại vương quốc tí hon này.

7. Người Monaco có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới

Không phải Nhật Bản, người Monaco mới nắm giữ kỷ lục có tuổi thọ trung bình cao nhất là 85.8 tuổi, theo dữ liệu của World Bank.

8. Monaco sở hữu con phố đắt nhất hành tinh

Avenue Princesse Grace ở Monaco là con phố đắt nhất hành tinh

Năm 2008, Wealth Bulletin đã khẳng định Avenue Princesse Grace nằm giữa trung tâm đất nước là con phố đắt nhất hành tinh với giá trung bình là 17.750 USD mỗi ft2 (khoảng 412 triệu đồng).

Con phố này nổi tiếng không chỉ nhờ vị trí đắc địa và sầm uất của nó mà còn vì cái tên được đặt theo Công nương Grace Kelly - minh tinh Hollywood huyền thoại của thế kỷ trước. Bà chính là vợ của cố Hoàng thân Rainer III và mẹ của Hoàng thân Albert - nguyên thủ quốc gia của Monaco hiện tại. Grace Kelly luôn được coi là người đã "quảng bá" vương quốc tí hon giàu có này đến cả thế giới.

ST 

CANH BẠC HÔN NHÂN – NỖI SỢ MANG TÊN "LÀM VỢ"

    

 Người ta hỏi em sao cứ sợ hãi hôn nhân. Em chỉ cười buồn, vì em là đàn bà, làm sao mà không sợ cho được?

Em sợ những gánh nặng không tên, sợ đôi vai mình không đủ rộng để gánh cả trời trách nhiệm. Sợ những đêm cạn ví lo cho con, sợ những ngày mệt rã rời vẫn phải gượng dậy để một mình xoay xở. Đáng sợ nhất, là những ngày con ốm, thân mình cũng lả đi, cơn đau thể xác chẳng sánh bằng nỗi xót xa trong lòng.

Những khoảnh khắc ấy, em mở Facebook, thấy thế giới ảo ngoài kia lấp lánh những yêu thương, những quan tâm chăm sóc. Quay lại màn hình Messenger, chỉ thấy một khung chat lạnh lẽo, trống không. Sự tủi thân cứ thế ùa về, và nước mắt trở thành người bạn không mời mà đến, đồng hành cùng em trong đêm.

Có những lúc, em chỉ muốn buông trôi tất cả. Mệt đến mức muốn ngã gục, mệt đến mức trong một giây phút yếu lòng, em đã thoáng qua ý nghĩ kết thúc chuỗi ngày thương tổn này. Nhưng rồi, trong khoảnh khắc yếu đuối nhất, em nhìn thấy con… Đôi mắt trong veo và nụ cười của con là lý do duy nhất để em biết rằng, mình không có quyền gục ngã.

Hôn nhân của người đàn bà nào mà chẳng là một cuốn phim, có ngọt ngào thuở ban đầu, có mệt nhoài vì gánh vác, có tủi hờn vì những vô tâm, và có cả những vết sẹo hằn sâu trong tim. Hỏi thế gian, có người vợ nào chưa từng một lần nếm vị mặn của nước mắt trong đêm?

Còn nhớ ngày đầu bỡ ngỡ về nhà chồng, mọi thứ đều xa lạ. Tập gọi cha mẹ người dưng bằng hai tiếng thân thương. Nằm cạnh người đàn ông mình gọi là chồng mà lòng vẫn thấy chông chênh, lạc lõng.

Rồi ngày con chào đời, cơn đau xé da xé thịt dường như cướp đi tất cả sức lực. Ôm con vào lòng, em đã khóc. Không phải vì đau, mà là giọt nước mắt của hạnh phúc vỡ oà, lẫn trong đó là một nỗi lo sợ mơ hồ cho chặng đường dài phía trước.

Nếu có ai hỏi, mười người đàn bà mặc áo cưới, có lẽ phải đến chín người từng ngoảnh lại tiếc nuối thanh xuân. Tiếc những ngày tháng nhẹ tênh, tự do tự tại, sống cho mình mà chẳng cần nghĩ suy. Để rồi vài năm làm vợ, làm mẹ, bao nhiêu người đã nghẹn ngào tự hỏi: “Lấy chồng để làm gì, khi những nỗi buồn lại nhiều hơn niềm vui?”

Hôn nhân, có lẽ chính là điểm giao mong manh giữa hạnh phúc và mất mát. Nó trao cho người đàn bà sự ngọt ngào của một gia đình, nhưng cũng tàn nhẫn cướp đi sự vô tư, tuổi trẻ và những khoảng trời tự do. Phía sau cánh cửa hôn nhân, có những giọt nước mắt âm thầm rơi mà không ai có thể đong đếm được – nước mắt của cô đơn, của tủi hờn, và của những hy sinh lặng lẽ.

Gửi những người đàn ông… Xin hãy thương lấy người phụ nữ bên cạnh mình. Cô ấy có thể mạnh mẽ gồng gánh cả thế giới, nhưng lại có thể sụp đổ chỉ vì một ánh mắt vô tâm của người mình thương.

Xin đừng để cô ấy phải một mình chống chọi với cô đơn ngay trong chính ngôi nhà mà cô ấy hằng ngày vun đắp.

Và nếu cô ấy có khóc, cầu mong rằng bờ vai anh luôn là điểm tựa, và bàn tay anh sẽ là thứ duy nhất lau đi những giọt nước mắt ấy. Bởi vì, anh là người mà cô ấy đã đánh cược cả cuộc đời để đi cùng đến cuối con đường.

An Mai

Được minh oan sau 61 năm cắn đứt lưỡi kẻ hiếp dâm

 Quốc Bà Choi Mal-ja hôm nay được tuyên vô tội sau 61 năm nhận án 10 tháng tù vì cắn đứt 1,5 cm lưỡi kẻ tấn công tình dục mình trong khi thủ phạm không bị xử lý.

Ngày 10/9, hơn sáu thập kỷ sau khi bị kết án vì tự vệ trước kẻ hiếp dâm, bà Choi Mal-ja, hiện 78 tuổi, đã được tuyên trắng án. Tòa án quận Busan nhận định rằng bà Choi đã hành động tự vệ chính đáng, không có tội.

Khi nghe phán quyết tái thẩm của tòa án, bà Choi và những người ủng hộ quyền phụ nữ đã reo hò và ăn mừng.

Bên ngoài tòa án, bà Choi nhận hoa từ những người ủng hộ và mỉm cười. Với giọng run run, bà tuyên bố: "Choi Mal-ja vô tội". Đáp lại, những người ủng hộ bà cũng hô vang: "Choi Mal-ja đã làm được".

Bà Choi Mal-ja rời Tòa án quận Busan trong sự ủng hộ nhiệt thành của công chúng, sau khi được tuyên trắng án hôm nay. Ảnh: Korea Times

Vụ án xảy ra ngày 6/5/1964, khi bà 18 tuổi đã bị một người đàn ông 21 tuổi ở Gimhae, tỉnh Gyeongsang Nam tấn công và xâm hại tình dục. Hắn ta ghì chặt bà xuống đất và hôn. Trong nỗ lực tuyệt vọng để trốn thoát, bà đã cắn đứt 1,5 cm lưỡi của hắn và bỏ chạy.

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra sau đó, bà thấy mình không được đối xử như nạn nhân mà là một nghi phạm hình sự.

Ban đầu, cảnh sát cho rằng lập luận tự vệ của bà là hợp lý. Tuy nhiên, sau đó, các công tố viên đã hủy bỏ cáo buộc cố ý hiếp dâm với kẻ tấn công và cáo buộc bà Choi phạm tội Gây thương tích nghiêm trọng.

Bà bị kết án 10 tháng tù giam. Trong khi đó, kẻ tấn công đã bị buộc tội xâm phạm và đe dọa, chỉ nhận 6 tháng treo. Hắn chưa bao giờ bị buộc tội Hiếp dâm.

Trong 61 năm tiếp theo, bà sống với vết nhơ từ tiền án tiền sự dưới cái bóng của một chấn thương chưa được giải quyết mà không bao giờ quên.

Hành trình tìm kiếm công lý của bà Choi đã được khơi dậy bởi phong trào #MeToo toàn cầu. Với sự hỗ trợ của các tổ chức phụ nữ, bà đã đệ đơn xin tái thẩm vào năm 2020.

Mặc dù ban đầu tòa án cấp dưới bác bỏ, Tòa án Tối cao đã ra lệnh xem xét lại vào năm 2023, thừa nhận rằng các phương pháp bất hợp pháp đã được sử dụng trong quá trình điều tra.

Các công tố viên đã công khai xin lỗi trong phiên tòa phúc thẩm, thừa nhận sai sót mang tính hệ thống và nhận thức được nỗi đau mà nhà nước gây ra.

"Vai trò của bên công tố không chỉ là bảo vệ nạn nhân khỏi chính tội ác mà còn bảo vệ họ khỏi định kiến xã hội và nạn nhân thứ cấp", bên công tố cho biết.

Theo công tố viên, trong quá khứ, trong trường hợp này, họ đã không làm tròn trách nhiệm đó.

"Chúng tôi đã gây ra cho Choi, người xứng đáng được bảo vệ toàn diện với tư cách là nạn nhân của bạo lực tình dục, nỗi đau và sự đau khổ vô bờ bến. Chúng tôi chân thành xin lỗi", Viện trưởng Viện kiểm sát cấp cao Busan giữ quyền công tố tại phiên tái thẩm dành lời tạ lỗi tới bà Choi- giờ đã chính thức được trở về trong tư cách nạn nhân.

Phán quyết đã khép lại vụ án đã gây tiếng vang trong nhiều thập kỷ như một biểu tượng cho cuộc đấu tranh giành công lý của phụ nữ tại đây. Kết quả phiên tòa nhấn mạnh sự công nhận ngày càng tăng ở Hàn Quốc về quyền của nạn nhân và tính hợp pháp của quyền tự vệ trong các trường hợp bạo lực tình dục, theo đánh giá của các nhà hoạt động xã hội nước này.

Vụ án đã được ghi nhận là "vụ án tiêu biểu mà quyền tự vệ không được công nhận" trong sách giáo khoa luật hình sự, và cũng được trình lên tòa án với tư cách là "vụ án cưỡng hôn cắt lưỡi" vào năm 1995.

Năm 2003, vụ án cũng được chuyển thể thành bộ phim Just Because You're a Woman.

Hải Thư (Theo Korea Times)

Loài muỗi đẹp nhất thế giới được giới nhiếp ảnh gia săn đón

    Thân hình thon gọn, cân đối, vẻ ngoài đầy màu sắc, óng ánh giúp muỗi Sabethes trở thành "hoa khôi" trong thế giới của các loài muỗi, đồng thời trở thành đối tượng được các nhiếp ảnh gia, nhà sinh vật học săn đón.

Bức ảnh được Gil Wizen dành nhiều thời gian săn lùng mới chụp được - (Ảnh: Gil Wizen)

Nhà khoa học kiêm nhiếp ảnh gia Gil Wizen (người Canada) đã dành nhiều tháng liền trong rừng rậm Amazon tại Ecuador chỉ để tìm và chụp các bức ảnh ấn tượng về loài muỗi độc đáo Sabethes.

Chúng khá phổ biến ở Trung và Nam Mỹ, thường được xem là loài muỗi "đẹp nhất thế giới". Cơ thể của chúng từ thân mình đến hai cánh, đôi chân đều mang một màu sắc tuyệt đẹp, sáng lấp lánh. Đây cũng là "vũ khí" để con đực tán tỉnh bạn tình khi đến mùa giao phối.

Là nhà côn trùng học, Gil rất đam mê với những loài đặc biệt như muỗi Sabethes. Dù có nhiều kinh nghiệm, việc ghi lại được một bức ảnh hoàn hảo về con muỗi "đẹp nhất thế giới" này lại không hề đơn giản, đòi hỏi sự khéo léo, kiên nhẫn, thậm chí phải chịu đau.

Dưới ánh sáng, người nó phát ra màu sắc óng ánh, khiến người xem mê hoặc và bị cuốn hút ngay lập tức. Hai chân sau uốn cong trên cơ thể của muỗi khi nó đang kiếm ăn cũng rất ấn tượng và giúp tạo nên vẻ ngoài uy nghiêm của Sabethes.

Được tận mắt chiêm ngưỡng trước vẻ đẹp của Sabethes là một điều vô cùng đặc biệt, vì giống muỗi này nổi tiếng là cực kỳ "lém lỉnh" và khó chụp ảnh đẹp, do đó nó đã trở thành đối tượng được các nhiếp ảnh gia, nhà sinh vật học săn đón.

Có khoảng 3.500 loài muỗi đã được phát hiện trên khắp thế giới. Song hầu hết chúng đều có thuộc tính hút máu nên thật sự khó chiếm được sự ưu ái của con người. Đơn cử chính là muỗi vằn, thuộc chi Aedes, gây ra căn bệnh sốt xuất huyết.

Song muỗi Sabethes hoàn toàn ngược lại. Màu sắc tuyệt đẹp khiến con người khó lòng chấp nhận được chúng là một loài muỗi. Màu sắc tươi sáng khác với nhiều loài muỗi này có liên quan đến thị giác phát triển của chúng.

Được biết, khi những con muỗi mà chúng ta thường thấy tìm kiếm bạn tình, con đực xác định vị trí con cái bằng tần số đập cánh. Nhưng muỗi Sabethes thì khác, chúng có thể xác định vị trí của nhau trực tiếp bằng mắt. Ngay cả khi con cái đứng yên, con đực vẫn có thể tìm thấy chúng.

Muỗi Aedes, muỗi Culex... đều hoạt động trong thời gian trời mát mẻ. Nhưng muỗi Sabethes thường hoạt động vào ban ngày và hoạt động mạnh nhất khi nhiệt độ, độ ẩm cao nhất.

Theo Gil, muỗi Sabethes vô cùng nhanh nhạy. Trong điều kiện nhiệt độ, độ ẩm của rừng nhiệt đới Amazon, muỗi sẽ phản ứng khi phát hiện những dấu hiệu chuyển động nhỏ nhất của sinh vật và ánh sáng xung quanh.

Điều này có nghĩa bạn phải đứng yên khi săn ảnh muỗi Sabethes. Nhưng may mắn là sẽ không chỉ có bạn và một con muỗi, thường có hàng chục, thậm chí hàng trăm con bay xung quanh bạn", Gil nói.

Phần thân nhiều màu sắc óng ánh của Sabethes - (Ảnh: Flickr).

Dù mang vẻ đẹp quyến rũ nhưng muỗi Sabethes lại là mối hiểm họa của người dân bản địa hay những chuyên gia đi rừng. Chúng là vật trung gian truyền bệnh của nhiều loại bệnh nhiệt đới, như sốt vàng da và sốt xuất huyết.

Hằng năm, không ít nhà khoa học đã mắc các loại bệnh qua muỗi Sabethes khi dành thời gian nghiên cứu tại Amazon. Đặc biệt với các nhiếp ảnh gia, nhiều người thậm chí đã phơi mình trần cho muỗi cắn để có được những chùm ảnh ưng ý.

Màu sắc óng ánh giúp muỗi dễ dàng thu hút bạn tình - (Ảnh: Flickr)

Cận cảnh phần lông chân mượt mà của Sabethes - (Ảnh: GETTY IMAGES)

Dù đẹp nhưng muỗi Sabethes là vật thể trung gian của nhiều loại bệnh nguy hiểm - (Ảnh: Flickr)

Giống như hơn 3.300 loài muỗi khác nhau được biết đến trên thế giới thì chỉ Sabethes cái mới hút máu, thời gian còn lại chúng ăn mật hoa.

Bất cứ khi nào chúng kiếm ăn, chân sau cong về phía trước, không phải như một tư thế mà vì chân có cảm giác, chúng phát hiện chuyển động và cho phép mình chạy trốn trong trường hợp nguy hiểm.

Những thú vị xung quanh vẻ đẹp của loài muỗi lộng lẫy nhất thế giới

Công dụng của bàn chân giữa hình mái chèo lấp lánh là gì?

Tất nhiên là để tán tỉnh bạn tình.

Khi con muỗi đực Sabethes gặp muỗi cái, nó sẽ thử tiếp cận và cùng đậu trên một cành cây. Muỗi đực sẽ đặt một trong hai chiếc chân mái chèo lên trên cánh của con cái để không cho bạn tình bay đi. Kế tiếp, con đực bắt đầu nhảy, vẫy chiếc mái chèo còn lại. Ngay sau đó, muỗi đực sẽ cử động chân trước và phần thân một cách nhịp nhàng và có quy luật.

Để có cơ hội giao phối, muỗi đực cũng rất kiên trì.

Điệu nhảy tán tỉnh này rất tốn năng lượng và ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ của muỗi đực. Nhưng đối với chúng, đẻ ra thế hệ sau quan trọng hơn rất nhiều. Hơn nữa, để có cơ hội giao phối, muỗi đực cũng rất kiên trì. Nếu con cái không đáp lại, muỗi đực lặp lại toàn bộ điệu nhảy không ngừng, cho đến khi con cái chấp nhận hoặc đá nó đi.

Điều đáng ngạc nhiên là những con muỗi đực trong giai đoạn sinh sản không chỉ tìm muỗi cái, mà còn “bày tỏ sự hân hoan vui vẻ với những người bạn đồng giới đẹp trai”, tiếp cận và nhảy vũ điệu tán tỉnh. Những con đực bị "ve vãn bởi bạn đồng giới" chủ yếu im lặng, đôi khi đá thẳng vào con đực hiếu động, làm phiền đến mình.

Có một sự bất công trong thế giới tự nhiên là hầu như những con vật giống đực đều có bộ lông đẹp đẽ và đầy màu sắc hơn giống cái. Ví dụ như loài gà, chim công… Tuy nhiên, loài Sabethes cyaneus lại khác, muỗi cái xinh đẹp không kém con đực, điều này khiến các nhà nghiên cứu sự tiến hóa vô cùng ngạc nhiên.

Muỗi cái (trái) và muỗi đực (phải), cả hai đều có đôi chân giữa đầy lông lấp lánh, nhưng phần bụng khác nhau: bụng con đực hơi to ở cuối, con cái thu hẹp.

Muỗi đực kém hấp dẫn có thể tìm được bạn tình?

Trong tự nhiên, con cái thường là nguồn tài nguyên tương đối khan hiếm và con đực phải trải qua sự cạnh tranh gay gắt để có cơ hội giao phối hạn chế. Một số con đực quyết định chiến thắng bằng cách chiến đấu, chẳng hạn như nai sừng tấm; một số con đực giành được trái tim bằng cách liên tục thể hiện vẻ đẹp của chúng, chẳng hạn như chim công. Dưới áp lực lựa chọn giới tính này, con cái có xu hướng trông không nổi bật, con đực thì quyến rũ và hấp dẫn.

Tuy nhiên, Sabethes cyaneus không chỉ là loài “vừa thích nam vừa thích nữ” hiếm gặp trong tự nhiên; muỗi đực cũng có thể tìm bạn tình ngay cả khi không có đôi chân mái chèo hào nhoáng.

Muỗi Sabethes giao phối.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Uppsala (Thụy Điển) đã tiến hành một loạt thí nghiệm để tìm hiểu lý do tại sao cả muỗi đực và muỗi cái Sabethes cyaneus đều đẹp. Họ phát hiện ra rằng việc loại bỏ đôi chân mái chèo bắt mắt của con đực không làm giảm đáng kể sự thành công trong giao phối của chúng. Những con đực không có mái chèo vẫn có thể nhảy để thu hút con cái, và xác suất được con cái chấp nhận không thua kém những con muỗi đực có đôi chân mái chèo.

Nhưng ngược lại, nếu con cái không có đôi chân mái chèo, tỷ lệ được con đực ưa thích sẽ giảm mạnh. Nói cách khác, mặc dù có vẻ như con đực thực hiện điệu nhảy tán tỉnh con cái và phô diễn mái chèo lớn của mình, trên thực tế, chúng đã ngắm nghía lựa chọn mái chèo của con cái trước khi thực hiện điệu nhảy.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy kích thước chân mái chèo của con cái tỷ lệ thuận với khả năng sinh sản. Khi con cái có đôi chân mái chèo lớn, điều này chứng tỏ chúng có khả năng sinh sản mạnh mẽ và thu hút nhiều con đực đến ve vãn hơn.

Ba con muỗi trong hình: con đực ở ngoài cùng bên trái đang tán tỉnh con cái ở giữa, và một con đực ở ngoài cùng bên phải chỉ đứng quan sát.

ST     

Lý giải hiện tượng "tâm lý yếu" khi gặp áp lực

    Việc thất bại hoàn toàn trong những tình huống quan trọng cần thể hiện khả năng là hiện tượng tâm lý không hề hiếm gặp. Các thí nghiệm trên khỉ cho thấy hiện tượng "sụp đổ" do áp lực có liên quan đến sự suy giảm hoạt động của các tế bào thần kinh.

"Chúng ta thấy hiện tượng này ở khắp nơi, trong thể thao và cả ngoài lĩnh vực thể thao", ông Steven Chase, nhà thần kinh học tại Đại học Carnegie Mellon ở Pittsburgh (Mỹ), chia sẻ.

Chase và các đồng nghiệp đã nghiên cứu điều gì xảy ra trong não bộ khiến hiệu suất giảm mạnh, và công bố kết quả trên tạp chí Neuron ngày 12-9.

Hiện tượng sụp đổ dưới áp lực không chỉ xảy ra ở con người. Giống như một tay vợt có thể đánh trượt cú đánh quyết định, khỉ cũng có thể kém hiệu quả trong những tình huống có phần thưởng cao.

Hiện tượng sụp đổ dưới áp lực không chỉ xảy ra ở con người. (Ảnh minh họa).

Tình huống "jackpot" của tâm lý

Nhóm nghiên cứu thiết lập một bài kiểm tra máy tính, trong đó khỉ vàng nhận phần thưởng sau khi di chuyển con trỏ nhanh chóng và chính xác đến mục tiêu. Mỗi lần thử nghiệm đều có dấu hiệu cho biết phần thưởng sẽ nhỏ, vừa, lớn hay "jackpot" (độc đắc).

Phần thưởng jackpot hiếm gặp và có giá trị đặc biệt, tạo ra tình huống có tính tỉ lệ "cược nhiều, ăn nhiều".

Sử dụng một con chip nhỏ được cấy vào não khỉ và phủ điện cực, nhóm nghiên cứu theo dõi hoạt động thần kinh thay đổi như thế nào khi nhận được các phần thưởng khác nhau. Con chip được đặt ở vỏ não vận động, một vùng của thùy trán kiểm soát chuyển động.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng trong những tình huống "jackpot", hoạt động của các tế bào thần kinh liên quan đến việc chuẩn bị vận động giảm xuống. Việc chuẩn bị vận động là cách não bộ tính toán để hoàn thành một chuyển động - tương tự như việc nhắm mũi tên vào mục tiêu trước khi bắn. Sự suy giảm trong việc chuẩn bị vận động có nghĩa là não bộ của khỉ chưa sẵn sàng, và do đó chúng hoạt động kém hiệu quả.

Kết quả này "giúp chúng ta hiểu hành vi được điều chỉnh bởi kết quả phần thưởng không phải là tuyến tính", bà Bita Moghaddam - nhà thần kinh học hành vi tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon ở Portland, đưa ra nhận xét.

Ở một mức độ nào đó, "bạn không nhất thiết thể hiện tốt hơn khi phần thưởng tăng lên", Moghaddam nói. Bà cho rằng sẽ rất thú vị khi thấy các vùng não khác phản ứng như thế nào trong những tình huống phần thưởng jackpot, vì có thể nhiều vùng não cùng tham gia vào quá trình này.

Duy trì hiệu suất vận động

Các nhà nghiên cứu sau đó tìm hiểu lý do tại sao việc chuẩn bị vận động suy giảm trong những tình huống có tính đặt cược cao.

Một phân tích về mối liên hệ giữa động lực của phần thưởng và sự chuẩn bị thần kinh với hiệu suất vật động của khỉ cho thấy khi phần thưởng tăng lên, hoạt động thần kinh đạt đến mức chuẩn bị tối đa.

Đối với những phần thưởng lớn hơn nữa, sự chuẩn bị bắt đầu "xuống dốc", đẩy não bộ ra khỏi vùng tối ưu cho hiệu suất. Các nhà nghiên cứu gọi đây là giả thuyết "thiên vị thần kinh".

Chase cho biết nhóm nghiên cứu cũng quan tâm đến việc liệu có thể tránh được hiện tượng "sụp đổ tâm lý" do áp lực hay không, hay liệu kết quả nghiên cứu não bộ có thể giúp tối ưu hóa hiệu suất vận động.

Tuy nhiên, ông khẳng định nhóm nghiên cứu trước tiên cần phải nghiên cứu hiện tượng này nhiều hơn ở người.

ST             

12 dấu hiệu nhận biết ma rất đơn giản nhưng có tin được không?

Ma có thật không? Những tiếng động lạ lúc nửa đêm. Tiếng gió rít "nặng nhọc" trong đêm tối. Thi thoảng, chúng khiến bạn giật mình, nổi da gà và có cảm giác như ai đó đang nhìn chằm chằm vào bạn từ một căn phòng trống nào đó. Liệu nhà bạn có đang xuất hiện một bóng ma hay không?

Những dấu hiệu nhận biết ma

    1. Tiếng động lạ

    2. Dựa vào cảm giác

    3. Cửa tự động đóng và mở

    4. Đồ vật biết bay

    5. Đồ điện tử tự động bật/tắt

    6. Những chiếc bóng

    7. Thú cưng có những hành vi lạ

    8. Nhiệt độ trong nhà bỗng thay đổi

    9. Tiếng khóc và lời thì thầm

    10. Mùi hương lạ thoang thoảng trong không              khí

    11. Ánh mắt của em bé

    12. Đồ vật thoát ẩn thoát hiện

Câu trả lời chỉ là... có thể! Bởi vì thực tế, chưa có một bằng chứng xác thực nào khẳng định ma tồn tại song song với con người nên việc trả lời có hoặc không hoàn toàn vẫn chưa có cơ sở. Tuy nhiên, dù bạn tin hay không thì trong hầu hết nền văn hóa trên thế giới hiện nay vẫn lan truyền rất nhiều dấu hiệu nhận biết ma trong nhà và 12 tuyệt chiêu phổ biến sau đây sẽ giúp bạn nhanh chóng xác định nhà mình có ma hay không chỉ trong vài nốt nhạc.

Ngay trong tối nay, bạn có thể thử áp dụng các dấu hiệu này để kiểm tra độ "yên bình" trong ngôi nhà của mình. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ phát hiện nào giống với danh sách dưới đây thì hãy bình tĩnh vì nhiều khả năng là có ai đó đang dọa bạn đấy!

1. Tiếng động lạ

Dấu hiệu này rất phổ biến. Đó có thể là tiếng bước chân, tiếng gõ cửa, tiếng lá xào xạc như thể ai đó đang giẫm lên lá cây trong vườn, tiếng gõ lên tường, tiếng vật gì đó rơi, tiếng trẻ con khóc hay cười.... Một vài âm thanh khá "nhẹ nhàng", thậm chí đứt quãng nhưng một số khác lại rất to, thất thanh hoặc kéo dài.

Tiếng động

Nhận biết nhà có ma qua những tiếng động lạ

Trong mọi trường hợp nếu phát hiện có các âm thanh lạ này, tốt nhất là bạn không nên đáp trả (chẳng hạn như không nên gõ lại nếu nghe thấy tiếng gõ lên tường...) và hãy gọi thêm một vài người nữa, có thể là bố hoặc mẹ kiểm tra tiếng động hộ bạn. Bởi vì một số niềm tin cho rằng nếu phản ứng lại với những gì "ma" làm thì có khả năng bạn sẽ bị ma nhập!

2. Dựa vào cảm giác

Rất rõ ràng, đó là cảm giác ai đó nhìn chằm chằm hoặc đứng ngay sau lưng bạn. Mặc dù không đụng vào người nhưng bạn vẫn cảm nhận được một sự tiếp xúc vô hình nào đó khiến bạn nổi da gà, chỉ muốn chạy ngay ra khỏi phòng hoặc la lớn để cầu cứu! Điều trớ trêu hơn là khi bạn quay lại nhìn thì chẳng hề thấy bóng ma nào cả. Có thể là có ai đó đang cố tình trêu đùa bạn nhưng cũng không loại trừ khả năng ngôi nhà của bạn đang bị một linh hồn nào đó "viếng thăm" đấy.

3. Cửa tự động đóng và mở

Ma trong nhà

Cửa tự động mở hay đóng là do ma làm?

Bất kể là cửa chính, cửa sổ, cửa tủ quần áo, chạn bếp, tủ sách.... , bạn nhớ đã đóng lại nhưng khi quay lại chưa đầy vài phút thì thấy chúng bị mở toang? Dấu hiệu này sẽ củng cố thêm khẳng định nhà bạn có ma (bất kể ma thật hay có ai đó đang cố tình dọa bạn) nếu như bạn ở nhà một mình vào buổi tối.

4. Đồ vật biết bay

Một đêm nào đó bạn bỗng thấy một chiếc khăn hoặc một chiếc áo bay qua bay lại trong nhà dù chỉ trong vài giây ngắn ngủi? Thậm chí, đó có thể là một đồ dùng có trọng lượng tương đối?.... Điều này nghe có vẻ rùng rợn và khó tin nhưng một số niềm tin cho rằng ma có khả năng điều khiển đồ vật trong nhà.

Ma điều khiển đồ vật trong nhà

Thêm một dấu hiệu nhỏ nữa đó là bạn để đồ vật ở vị trí quen thuộc trước khi đi ngủ nhưng sáng mai tỉnh dậy lại thấy chúng xuất hiện ở một vị trí khác? Liệu rằng bạn mộng du hay nhà của bạn có ma? Hãy cố gắng quan sát tiếp vài đêm và vận dụng những dấu hiệu khác nữa để tìm ra câu trả lời nhé.

5. Đồ điện tử tự động bật/tắt

Đó có thể là chiếc đèn đang sáng bình thường bỗng nhiên nhấp nháy, tivi đã tắt nhưng nửa đêm lại nghe thấy tiếng... Có vẻ khó tin nhưng đây cũng là những dấu hiệu bạn cần chú ý.

6. Những chiếc bóng

Bóng ma

Ma không nhất thiết phải có hình thù giống con người, đó có thể chỉ là một đốm trắng, vệt sáng hoặc một dải đen nào đó. Nếu đang ngồi máy tính hoặc xem phim và bất ngờ thấy những điều bất thường này, thậm chí diễn ra liên tục trong nhiều ngày thì bạn nên rủ ai đó ngủ cùng bạn từ tối nay được rồi đấy. Vì thế, chúng ta khó sử dụng cách nhận biết nhà có ma nếu hy vọng kiếm hình dáng cụ thể nào đó.

Một số người phát hiện trên cơ thể có những vết bầm, trầy xước hoặc hư hại da nào đó. Tất cả họ nghĩ những người chết đã làm điều này.

7. Thú cưng có những hành vi lạ

Chẳng hạn như mèo kêu hay chó liên tục sủa và nhìn chằm chằm vào một góc nào đó trong nhà. Nhưng khi bạn tiến lại gần để quan sát thì chẳng nhìn thấy ai và chó thì vẫn cứ... sủa. Đừng vội vàng quát mắng thú cưng của bạn vì các nghiên cứu khẳng định rằng giác quan của động vật mạnh hơn con người rất nhiều.

Tuy nhiên, bạn cũng không nên vội kết luận rằng ngôi nhà của bạn bị ma ám chỉ vì thú cưng của bạn có những hành vi lạ. Có thể chúng chỉ là do chúng bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác, như nhiệt độ, ánh sáng, hay tiếng ồn. Cũng có thể chúng chỉ là do chúng bị ốm, hay bị stress. Bạn nên kiểm tra sức khỏe của thú cưng của bạn trước khi nghĩ đến ma quỷ. Bạn cũng nên tìm hiểu về lịch sử của ngôi nhà của bạn, xem có phải là nơi đã xảy ra những sự kiện bi thảm hay không. Nếu bạn có bằng chứng về sự hiện diện của ma quỷ trong ngôi nhà của bạn, bạn nên tìm cách xua đuổi chúng đi, hoặc tìm một nơi ở mới cho an toàn.

Dựa vào trẻ em để nhận biết ma?

Ngoài các cách này, một số người còn cho rằng có thể phát hiện ma nhờ trẻ em. Bởi vì trẻ em rất hồn nhiên, ngây thơ, chưa đủ nhận thức để biết rõ về một điều gì đó nên khi chúng nhìn chằm chằm vào một góc nhà hay một vật thể lạ thì có khả năng có những điều bất thường xảy ra.

8. Nhiệt độ trong nhà bỗng thay đổi

Nhiều người thường cho rằng, nếu nhiệt độ giảm xuống một cách đột ngột, chắc chắn nơi đó đang có một vong hồn.

Vì vậy, nếu trong thời tiết nóng bỏng của mùa hè, bước vào nhà mà thấy nổi da gà thì có thể là có người âm ở đó rồi. Vậy nên, hãy kiểm tra nhiệt độ của căn nhà bạn đang sống hằng ngày nhé!

9. Tiếng khóc và lời thì thầm 

Nhiều khi chỉ có một mình trong phòng, nhưng tại sao lại nghe thấy tiếng nói chuyện thì thầm, khóc lóc nỉ non xung quanh bạn, thậm chí đó có thể là một giai điệu nhẹ từ không trung truyền tới.

Xác định thật kỹ âm thanh đó từ đâu phát ra, nếu thường xuyên thì bạn không nên ở một mình.

10. Mùi hương lạ thoang thoảng trong không khí

Hầu hết mọi người có thể cảm nhận, nhìn thấy, nghe thấy ma. Lại có nhiều người cũng ngửi được mùi hương của linh hồn, ví dụ như mùi nước hoa mà người thân thích quá cố của bạn rất yêu thích chẳng hạn. Trong lúc tình cờ nó sẽ thoáng qua hoặc bỗng nặng mùi trong ngôi nhà; là họ đang viếng thăm gia đình bạn chăng?

Tuy nhiên, không phải tất cả các mùi ma đều là xấu. Có những mùi hương dễ chịu hoặc quen thuộc như mùi hoa, mùi nước hoa, mùi thuốc lá, mùi thức ăn hoặc mùi bánh nướng. Những mùi này có thể là của những hồn ma thân thiện hoặc muốn gửi thông điệp cho người sống.

Trước khi kết luận rằng bạn đang cảm nhận được một mùi ma, bạn nên loại trừ các khả năng khác có thể gây ra những mùi hương lạ. Bạn nên kiểm tra xem có ai trong nhà đang nấu ăn, sử dụng nước hoa, hút thuốc hay làm gì có thể tạo ra những mùi hương khác không. Bạn cũng nên kiểm tra xem có cửa sổ hay cửa thông gió nào đang mở không, vì có thể có những mùi hương từ bên ngoài bay vào. Ngoài ra, bạn cũng nên kiểm tra xem có vật nuôi hay chuột chũi nào chết trong nhà không, vì đó cũng có thể là nguyên nhân của những mùi hương khó chịu.

Bạn đã sẵn sàng cho cuộc thử nghiệm tối nay chưa? Hãy bình tĩnh và xem đây như là những lời khuyên tham khảo thôi nhé vì ma không dễ dàng bị phát hiện như thế đâu.

11. Ánh mắt của em bé

Bạn đang trợn mắt, há hốc mồm? Hãy để ý ánh mắt của những đứa trẻ. Trẻ nhỏ rất ngây thơ, vô tư và trong sáng, vì vậy chúng có thể thấy được người khuất mặt. Bạn chỉ cần bế bé cưng đi một vòng trong nhà, nếu nhóc cứ nhìn chằm chằm vào khoảng không nào đó, thì có thể nơi đó có vong đấy!

Đơn giản trẻ con không biết ma là gì, chưa thể suy nghĩ nên chẳng sợ hãi gì cả, vì vậy người chết có thể cho các bé thấy sự tồn tại của mình.

12. Đồ vật thoát ẩn thoát hiện 

Hiện tượng này có vẻ đáng sợ, nhưng đây là trường hợp rất hiếm xảy ra. Một số người đã thật sự trông thấy đồ vật trong nhà bay qua bay lại, nhưng không phải ai cũng có thể đủ dũng cảm để đứng xem và quay phim lại.

Tình huống dễ thấy hơn, đồ dùng của bạn để ở chỗ này lúc tối trước khi đi ngủ, sáng dậy nó biến mất tăm, và tình cờ bạn phát hiện nó nằm ở một nơi khác.

ST