Trang

24/06/2017

XẢ . . . STRESS

Không có stress có l con người cũng không th tn ti. Thế nhưng, vượt ngưỡng đến mt mc nào đó thì con người cũng... không th tn ti, bi chính stress gây ra nhiu th bnh v th cht và tâm thn, nên rt cn biết cách "x" stress trong cuc sng đy căng thng, âu lo hin nay.
Stress là mt phn ng bo v, khi cơ th b mt mi đe da, mi nguy him xy đến cho nó. Người ta gi nó là phn ng (hay đáp ng) "chiến đu hoc b chy" (fight or flight response), nghĩa là trong tình hung đó, ch có hai cách đ chn la: chiến đu đ sinh tn hoc b chy đ... sinh tn!
Lúc đó, cơ th phi huy đng toàn lc đ đi phó. Não thùy s ra lnh tiết các kích thích t cn thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol... t đ vào máu. Tim đp nhanh đ bơm máu v các cơ bp ln, phi hn hn tăng tc bơm oxy, đường huyết vt lên cao nhm tăng cường khn cp năng lượng, đng t mt n to đ nhìn cho rõ, tai vnh lên, mũi phng ra... Tóm li, mi th đu phi trong tư thế sn sàng. Trong lúc các mch máu ln chuyn máu đến các bp cơ thì mch máu nh ngoi biên co tht li, đ nếu có b thương thì máu cũng không b mt nhiu... Vì thế mà người b stress thường mt mày tái ngt, xanh lè, tay chân đơ cng!
Stress cp tính có nhng phn ng mnh hơn ta tưởng. Mt người đang đng trước chung cp, thy cp sng chung thì... phân, nước tiu tóe ra mà không hay, tay chân bn rn, ngt xu. Nguy cơ qua đi, him ha chm dt thì mi th li tr v trt t cũ. Tim đp chm li, hơi th điu hòa, bp cơ buông x. Nếu s đe da không mãnh lit nhưng c dn dp, hết lp này ti lp khác, đến mt lúc vượt quá mc chu đng gi là "mt bù" thì s to ra nhng hiu ng âm thm gây tác hi không lường được lên th cht và tâm thn ca ta.
Thi đi ngày nay, con người ít có dp chiến đu mt mt mt còn trước thú d hay trước "hòn tên mũi đn" như xưa. Nhưng con người ngày nay li phi thường xuyên đi đu vi nhng "hòn tên mũi đn" còn nguy him hơn, kiu "b ngoài thơn tht nói cười / b trong nham him giết người không dao". Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dn ti vô s bnh tt mà bác sĩ cũng phi bó tay, đành gn cho nhng cái tên mơ h như "ri lon chc năng", "mt mi kinh niên", "ri lon thn kinh thc vt"... Ði hc Y khoa Harvard ước tính có t 60%- 90% bnh nhân ( M) tìm đến bác sĩ là do stress.
Stress liên quan đến rt nhiu bnh lý như nhi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiu đường, suyn, đau nhc kinh niên, mt ng, d ng, nhc đu, đau tht lưng, mt s bnh ngoài da, ung thư, tai nn thương tích, t t, trm cm, gim min dch v.v... Tóm li là rt phc tp. Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mc đau đâu cha đó thì ch cha đựơc triu chng bên ngoài còn cái gc sâu thm bên trong là stress vn không đựơc gii ta, bnh vn c lun qun loanh quanh, chuyn t "bnh" này qua "bnh" khác, và do đó, cht lượng cuc sng b gim sút rõ rt! Nhiu khi ta tưởng cholesterol xu tăng cao trong máu là do thc ăn, nhưng không phi, do stress nhiu hơn! Tiu đường tưởng do ăn nhiu cht ngt, thc ra do stress nhiu hơn. Ta thy đi sng càng căng thng, bnh tiu đường càng phát trin mnh! nước ta mi my năm trước, tiu đường ch lai rai, bây gi thì... "năm sau cao hơn năm trước", lan tràn c thành th ln nông thôn! Các nghiên cu trên thế gii cũng cho thy vào thi k khng hong kinh tế, người làm vic nhng khu vc d b sa thi thì chết vi tim mch, tai biến mch máu não cao gp đôi các khu vc khác...!
Stress thay đi t người này sang người khác. Cùng mt s vic, vi người này thì ni điên lên còn vi người kia ch là mt trò cười, vi người này là c mt s sp đ, vi người kia là mt bài hc... Cùng là con ông bà "viên ngoi h Vương", cùng "sm sa b hành chơi xuân", mà Thúy Kiu thì khóc sướt mướt, th than, nm mng, làm mười khúc đon trường đy nước mt trong khi Thúy Vân ngc nhiên sao ch mình "k cc" vy! Hn là bên trong Thúy Kiu có cái gì đó khác vi Thúy Vân, bi bên ngoài thì c hai đu "mười phân vn mười" c!
Người d b stress là người thường có tính quá lo lng, cu toàn, hay t ch trích, thiếu quyết đoán, hay do d... Nếu b thêm sc ép t bên ngoài thì d suy sp, d b vượt ngưỡng! Nhiu hc sinh hc gii mà thi rt cho là "hc tài thi phn" mt phn chính là do stress! Gia đình k vng nhiu quá, to mt áp lc vô hình, khiến em không còn là chính mình na!
Nhng du hiu sm đ nhn biết stress là có vn đ v trí nh như hay quên, mt đnh hướng, thường hoang mang...
V cm xúc thì d dao đng, bt rt, d b kích đng, tâm tính bt thường, hay cáu gt, lúc nào cũng có cm giác b tràn ngp, rt khó tìm được s thư giãn. Trong lúc ngh ngơi mà vn c lo lng, thm chí còn lo lng nhiu hơn!
Các triu chng v th cht d nhn ra như nhc đu, đau lưng, ri lon tiêu hóa, bun nôn, chóng mt.. Ðc bit đau ct sng c hay ct sng tht lưng. C tưởng là loãng xương, là gai ct sng, là thoát v đĩa đm gì gì đó, thc ra gc stress.
Người b stress d b bnh vt, cm cúm trin miên vì sc đ kháng gim sút đáng k, d b mt ng, tc ngc, tim đp nhanh và ... d ni mn, ni chàm trên da. Không có gì ngc nhiên vì trong phôi thai, não và da vn cùng xut phát t mt lá mm ngoi bì (ectoderme). Não mà bt an thì da cũng nhăn nhúm, ni mn, ni chàm, cha hoài không khi, thoa m phm đt tin cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tươi nhun, hng hào, sáng láng.
Người b stress còn hay có nhng hành vi bt thường như t dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đt ngt; hoc bng nhiên b ăn, st ký đt ngt...
Có người còn đi qua đi li, đi ti đi lui, cn móng tay, nhai nhóp nhép. Các hun luyn vin bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi li, đi ti đi lui, nhai nhóp nhép "sinh-gom" hoc phì phèo thuc lá liên tc gia lúc hai đi bóng vn nhau trên sân. H b stress. Nhưng đó là mt th stress cp, coi căng vy mà hin, chóng qua, hết trn đu là xong, li bt tay nhau vui v! Còn cái th stress nhai nhóp nhép kiu "gm mt khi căm hn trong cũi st"... mi là th stress nng, mãn tính, trin miên, sinh đ th chuyn.
Phòng bnh hơn cha bnh.
Nguyên tc là đng t đòi hi mình phi luôn hoàn ho, phi luôn luôn đúng!
Cũng đng bao gi so sánh mình vi người khác. Con vt là con vt mà con gà là... con gà. Con gà mà di dt so vi con vt thì s chìm nghm trong nước! Lc súc tranh công không th nào vui được! Mt khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bng cũng đu kh!
Nên tránh nhng k chuyên "phun" nc đc! H rt sung sướng khi "tiêm" được nc đc cho k khác. Tránh nhng k nh mn, đ k, "đâm b thóc, thc b go"
Bói ra ma quét nhà ra rác, d đoan mê tín... làm ta căng thng lo lng vô li. Mt li nói, mt c ch ca thy thuc cũng có th gây stress trm trng không ng. Bác sĩ va xem phim X quang va lc lc cái đu đ cho bnh nhân thót tim, nhưng thc ra chì vì bác sĩ mi c do c đêm thc coi bóng đá. Bác sĩ ch cn "phán" mt câu mơ h như tim hơi ln, gan hơi yếu, phi hơi dơ... đ cho bnh nhân sng trong hoang mang ám nh dài lâu. Li nói ca bác sĩ không ch mang thông tin, mà còn truyn cm xúc, gây stress, bi người bnh luôn trong mt trng thái tâm lý rt nhy cm khi tiếp xúc vi thy thuc.
Có nhiu cách "x" stress!
Nhu nht, hút thuc lá, ma túy... cũng là mt cách x stress, nhưng rõ ràng là có hi, "chy ô m mc ô m"!
Nhy múa, ca hát, viết nht ký, viết blog.... là nhng cách x stress tt. Nói chuyn tào lao (tám) cũng là mt cách x stress... , min là đng có "chuyn la" t người này qua người khác! Thc ra, nói ra được vi ai đó, mt bn thân thiết, mt người có kh năng lng nghe, mt người sn sàng làm "thùng rác" cho mình thì mình s cm thy nh gánh! Không có bn bè đ tâm s thì có th tâm s cùng tượng đá. Tri lòng ra mt lúc, tượng đá cũng xiêu. "Ngày sau si đá cũng cn có nhau" là vy! "Chi chó mng mèo", "Gin cá chém tht" cũng được. Ðp b my cái ly cái dĩa... cũng hay! Có điu nên chn trước mt ít ly tách, chén dĩa m, đ dành sn, khi nào cn thì đp nghe va rôm r va đ tn kém!
Nguyên tc chung làphi làm mt cái gì đó cho năng lượng bdn nén trong stress có ch "xì" ra, thoát ra.
Ta vn thường nói "x xú bp", "x hơi" đó thôi...
Tóm li, đng có ngi đó mà gm nhm, suy nghĩ vn vơ. Git đ, nu ăn, ra chén, lau nhà gì cũng tt. Chy b, đánh đm, la hét, khóc lóc... cũng đựơc. Ðc sách, xem phim càng hay, min là biết chn phim, chn sách!
Thy người chng trn trc mãi không ng được, lăn qua ln li c đêm, người v hi có chuyn gì vy anh? "Anh mc n anh John hàng xóm mt s tin, hn ngày mai tr mà không có mt xu dính túi!". Người chng đau kh nói. Lp tc bà v tung mn dy, chy ra b rào gi vi sang nhà hàng xóm: "Anh John ơi, ngày mai chng tôi chưa có tin tr cho anh đâu nhé!". Xong, bà quay vào bo chng: "Anh yên tâm ng đi, bây gi là lúc đ cho anh John trn trc". Cô v đã rt thông minh! Cô đã "chuyn la" t chng mình sang... chng hàng xóm. Chc chn anh John s trn trc cho ti sáng, còn ông chng cô s ng ngon!
"Chuyn" như vy vn ch là bên ngoài. Chuyn bên trong hay hơn. Chuyn xưa k bà m già có hai cô con gái, mt cô bán dù, mt cô bán giày vi. Cô bán dù sng nh nhng ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nh nhng ngày nng m. Bà m lo bun cho cô bán giày sut nhng ngày mưa và đau kh cho cô bán dù ngày nng ráo. Có người biết chuykhuyên bà sao không làm ngược li, mng cho cô bán dù ngày mưa và mng cho cô bán giày ngày nng?
Não ta có mt đc đim lý thú là không th cùng lúc nghĩ ti hai vic. Ðã nghĩ điu này thì quên điu kia. Và người ta đã "li dng" đc đim này đ dch chuyn các đim tp trung trên v não t vùng này sang vùng khác. Chng hn đang gin sôi lên thì... xy ra đng đt hay cháy nhà, lp tc vùng "gin sôi" ca v não tt ngm đ nhường ch cho vùng s hãi! Ta biết gin d hay s hãi đu tiêu tn rt nhiu năng lượng. Nó có th làm ta kit sc, suy sp, th không ra hơi... Có th chn cách nào khác chuyn dch hay hơn, có li cho sc khe hơn chăng? ***Có đó***.
Ðó là cách th sâu, th bng, đưa hơi xung huyt... đan đin (dưới rún chng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm li, nó chuyn dch vùng căng thng v não qua vùng êm ái ca ... cái rún, vi điu kin là phi đ tâm quan sát xem cái hơi th đó nó vào ra lên xung ra sao.
Khi chú tâm vào hơi th, lng nghe hơi th , quan sát nó, dòm ngó nó, nghin ngm nó... thì ta đã đánh "lc hướng" cm xúc ta ri! V não khi đã tp trung vào hơi th thì "quên" tp trung vào các chuyn linh tinh khác.
Cách đơn gin này có kh năng gii stress rt tt. Tp luyn đúng mc, não thùy s tiết ra mt kích thích t gi là endorphine, mt th á-phin ni sinh, làm cho du nh toàn thân, to s sng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dng ph.
Thin, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công... đu là nhng cách làm cho thân tâm hp nht, làm cho ta quay tr li vi chính mình bng cách lng nghe hơi th ca chính mình (có th kết hp vi đng tác hay không cn đng tác) đó thôi. Hin nay các k thut này ngày càng được nghiên cu và ng dng rng rãi các Trung tâm y khoa ln trên thế gii đ tr liu các bnh do stress gây ra, các chng trm cm, tâm thn, lo âu, đau nhc..., k c nghin rượu, thuc lá, ma túy... mt cách rt có hiu qu.

BS Ð Hng Ngc

2 nhận xét:

  1. Bài đăng rất có ích!
    DVD chúc Fa vui khỏe!
    :)

    http://www.danongonline.com.vn/product_images/l/187/giot-suong%2810%29__36405_zoom.jpg

    ngắm để xả... hi hi hi... :)

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. http://i629.photobucket.com/albums/uu11/troimay/TAM%20LINH/16_zpszf6mhxwn.jpg
      Cám ơn anh DVD hình rất đẹp.

      Xóa

Các bạn có thể:
- Viết bình luận trước, sau đó. .
- Copy và dán trực tiếp link ảnh vào khung nhận xét. Sau link ảnh đã dán, không gõ thêm bất kỳ ký tự nào nữa (kể cả nhấn phím Enter).
- Cám ơn Bạn đã bình luận về bài viết.