NĂM GÀ NÓI CHUYỆN GÀ

Nào là “gà mờ”, “gà rù”, “gà nuốt giây thun”, “gà mắc tóc” cho đến… “gà chết”! trong ẩm thực có “cơm gà, cá gỏi” hay “đầu gà, má lợn”, trong những thứ được cho là đệ nhất khoái: “cơm chín tới, cải ngồng non, gái một con, gà nhảy ổ” hay “Cau phơi tái, gái đoạn tang, chim ra ràng, gà mái ghẹ.”. Người sành ăn lại cho rằng “chó già, gà non” thịt chó già không tanh, thịt gà non mới mềm?. Cười kẻ cậy thế: “chó cậy gần nhà, gà cậy gần chuồng”. Chê kẻ bất tài, không có ý chí: “gà què ăn quẩn cối xay”. Chỉ người không thấy sự thật, lẫn lộn giữa phải trái: “trông gà hoá cuốc”. Chê yếu đuối: “trói gà không chặt”. Cám cảnh đàn ông phải nuôi con: “gà trống nuôi con” (thật sự tôi chưa thấy Gà Trống nuôi con bao giờ). Buôn gà buôn chó thì tránh ngày: “Bán gà ngày gió, bán chó ngày mưa”. Xem thời tiết: “Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa”. Không người chỉ huy: “Vắng chủ nhà gà vọc niêu tôm”. Chỉ có cái vẻ bên ngoài: “Con gà tốt mã vì lông”. Tính hơn thua: “Con gà tức nhau tiếng gáy”. Làm qua loa: “Đá gà, đá vịt”. Đứng đầu một nơi còn hơn làm tôi kẻ khác: “Đầu gà còn hơn đuôi phượng”. Khuyên đoàn kết, tránh bất hòa: “Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau”. Chê phụ nữ làm cái việc của đàn ông: “Gà mái gáy gở (không biết gáy)”. Chê cùng phe lại phá nhau: “Gà nhà lại bới bếp nhà”. “Người giỏi ở với kẻ dốt: “Hạc lập kê quần (con hạc giữa bầy gà)”. Những điều cần tránh: “Hóc xương gà, sa cành khế”. Chê những người học kém: “Học như gà đá vách”. Thể hiện sự hiếu khách: “Khách đến nhà, chẳng gà thì vịt”. “Chê người ngồi lê mách lẻo: “Lép bép như gà mổ tép”. Chê người chậm chạp: “Lờ đờ như gà ban hôm”. Chê người thiếu bình tĩnh, bối rối: “Lúng túng như gà mắc tóc”. Cảnh của những trẻ em sớm mồ côi mẹ, phải sống với dì ghẻ: “Mẹ gà, con vịt.”. Chỉ những kẻ lang chạ: “Mèo gả, gà đồng”. Lợi thu về không bằng công sức bỏ ra: “Một tiền gà, ba tiền thóc”. Dựa vào màu mây đoán mưa đoán gió: “Mỡ gà thì gió, mỡ chó thì mưa (mỡ gà vàng, mỡ chó trắng) hoặc : “Ráng mỡ gà có nhà thì chống”. Chê người đần độn, không biết tính toán: “Ngẩn ngơ như chú bán gà, tiền rưỡi chẳng bán, bán ba mươi đồng”. Ngủ lơ mơ, không thành giấc: “Ngủ gà, ngủ vịt”. Nói một cái gì đó cụt ngủn: “Ngun ngủn như gà cụt đuôi”. Tả vẻ dáo dác, đi tìm một cách lo lắng: “Nháo nhác như gà lạc mẹ”. Chê người không nhìn rõ sự thật, lẫn lộn phải trái: “Nhìn gà hoá cuốc”. Làm không nên việc, phải đền lại phí tổn cho người ta: “Phù thuỷ đền gà”. Nói kẻ xấu rình cơ hội để hại người: “Quạ theo gà con”. Chỉ hành vi lãng phí: “Thóc đâu mà đãi gà rừng”. Chê người tiếc cái không đáng tiếc: “Tiếc con gà quạ tha”. Sòng phẳng: “Tiền trao ra, gà bắt lấy”. Việc trong nhà lại để cho người can thiệp: “Trấu trong nhà để gà ai bới”. Than phiền hết tai hoạ nọ đến tai hoạ kia: “Vạ vịt chưa qua, vạ gà đã đến”. Cách lựa vịt-gà để ăn: “vịt già, gà to”…

Thành ngữ, tục ngữ, ca dao liên quan đến gà còn nhiều lắm, thật ra có thể nói là nhiều nhất trong tất cả muông thú, kể ra nữa không khéo quý bạn bảo tôi: “cà kê dê ngỗng” dông dài quá.

Có bài thơ dí dỏm mô tả cuộc hôn nhân không cân xứng mà lại nói tới Gà như sau:

Gà tơ xào với mướp già

Vợ hai mươi mốt chồng đà sáu mươi

Ra đường, chị diễu em cười

Rằng hai ông cháu kết đôi vợ chồng

Đêm nằm tưởng cái gối bông

Giật mình gối phải râu chồng nằm bên

Sụt sùi tủi phận hờn duyên

Oán cha trách mẹ tham tiền bán con.

Vài chuyện tếu về Gà kể bạn nghe chơi.

1/Hồi xưa, xe Honda chưa có bộ phận “đề” để khởi động, có một cô đạp mãi mà xe không chịu nổ. Thấy vậy một thanh niên đến đạp giúp, máy nổ ngay. Người đẹp cười duyên kèm theo lời khen: -Anh “đạp mái” hay thiệt. Cô vốn là người miền Tây nên phát âm chữ “máy” thành chữ “mái” một cách tự nhiên khiến chàng trai là Bắc kỳ cứ tủm tỉm cười hoài.

2/ Một buổi trưa mùa hè oi bức, trong trang trại tất cả đều yên lặng. Bất chợt có tiếng ồn ào vang lên. Từ trong chuồng, một con gà trống chạy thục mạng ra ngoài và hét tướng lên: - Tôi đã nhầm rồi… Tôi đã nhầm rồi… Ngay sau đó, một con vịt lạch bạch từ trong chuồng bước ra khẽ an ủi: - Không sao đâu! Chuyện thường tình ấy mà!

3/ Một Ông đi công việc về vào lúc nửa đêm, qua đoạn đường vắng chẳng may xe bị hỏng nên đành ghé một nhà gần nhất xin ngủ nhờ. Ông gõ cửa, có một phụ nữ trung niên xinh đẹp ra hỏi:

“Ông cần gì, thưa ông?”

-Thưa Bà, xin Bà cho tôi ngủ nhờ qua đêm, xe tôi bị hỏng bất ngờ.

Xin lỗi Ông, tôi góa bụa, cho ông ngủ nhờ, tôi sợ bị dị nghị.

-Ông ấy năn nỉ: “ Thưa bà, tôi là Thầy giáo, xin cứ yên tâm”.

Thấy Thầy giáo năn nỉ quá, người phụ nữ chấp nhận.

Đến sáng thức dậy, Ông thấy người phụ nữ đang cho Gà ăn, nhưng sao mà toàn Gà trống, có rất ít Gà mái. Lấy làm lạ, ông hỏi. - Sao bà nuôi toàn Gà Trống vậy?

Người phụ nữ góa đáp: “Ông nom Gà Trống khỏe mạnh vậy, chứ chúng chỉ toàn là Thầy giáo cả, không biết làm gì đâu”

(Bà đã chưởi xéo, thầy giáo cả đêm mà chẳng....... )

Nhất Hùng