Thay lăng kính, đổi góc nhìn trong quan hệ hôn nhân

    

 

Nhận thức của chúng ta về điều tốt, điều xấu hay sự kém hấp dẫn đối với bạn đời có thể thay đổi theo trạng thái tư duy của chúng ta

Đối với một số người, đại dịch COVID-19 đã tạo cơ hội để các cặp đôi lãng mạn có nhiều thời gian và gắn kết với nhau hơn. Ngược lại, đối với những người khác, tình yêu trong thời gian đóng cửa làm gia tăng các khó khăn trong mối quan hệ mà họ đã phải trải qua trước đại dịch, nó khiến cảm giác không hài lòng và sự căng thẳng giữa hai bên thêm trầm trọng.

Tỷ lệ chia tay, ly hôn, và thậm chí là bạo lực gia đình đã gia tăng kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Các nghiên cứu cho rằng các mối quan hệ ổn định và hài hòa là rất quan trọng đối với cả sức khỏe tinh thần và thể chất, chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân và cách cải thiện mối quan hệ căng thẳng ngày càng trở nên tồi tệ kia. Đó chính là một trong những mục tiêu của phòng thí nghiệm “Chia tay trong đau khổ” (Breaking Sad)” tại Đại học Western. Phòng thí nghiệm tập trung vào việc nghiên cứu các suy nghĩ tiêu cực gây ra bệnh trầm cảm và yếu tố niềm tin đã ảnh hưởng đến các mối quan hệ như thế nào.

Nghiên cứu gần đây của chúng tôi cho thấy rằng niềm tin của chúng ta đối với người bạn đời có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng trong việc phát sinh những quan hệ không êm ấm: hay tranh chấp, cãi vã.

Tầm quan trọng của niềm tin

Chúng tôi phát hiện ra rằng các cá nhân trong các mối quan hệ tạo ra những hình ảnh tưởng tượng về người bạn đời lãng mạn của họ. Hơn nữa, những hình ảnh tưởng tượng này được lưu trữ trong bộ nhớ và sẽ dán nhãn cho việc chúng ta hiểu, diễn giải và phản hồi  đối với người bạn đời của mình. Theo một nghĩa nào đó, những hình dung này hoạt động giống như một cặp kính màu tô điểm và có ảnh hưởng đến suy nghĩ và nhìn nhận của chúng ta về người bạn đời.

 

Nếu bạn luôn có suy nghĩ tích cực về người bạn đời thì việc này giống như bạn đang đeo một cặp kính màu hồng khi đánh giá họ. (ví dụ: “Anh ấy là một người chu đáo, chín chắn và có thiện chí”). Đối với những gì mà người bạn đời thực hiện, bạn có xu hướng giải thích theo hướng tích cực hơn hoặc nhẹ nhàng hơn, chẳng hạn như, “Anh ấy không trả lời tin nhắn của mình vì đang bận họp, mình biết anh ấy không phớt lờ mình và nếu có cơ hội thì sẽ trả lời ngay”.

Ngược lại, bạn có xu hướng nhìn hành động của người bạn đời qua cặp kính tối màu nếu bạn luôn có suy nghĩ tiêu cực về họ (“Cô ấy thật  ích kỷ và không quan tâm đến nhu cầu của tôi”). Bạn có thể nghĩ: “Cô ấy không trả lời tin nhắn của tôi vì đang phớt lờ tôi, cô ấy chẳng quan tâm đến những gì tôi nói.”

Chúng ta càng tiếp tục nhìn hành động của người bạn đời dưới góc độ thiếu bao dung thì những suy nghĩ tiêu cực về họ càng được củng cố — và “chiếc kính màu” mà chúng ta đeo lại càng trở nên tối tăm hơn.

Theo cách này, những suy nghĩ tiêu cực về người bạn đời có thể khiến chúng ta cảm thấy tức giận hoặc chán nản và dẫn đến những phản ứng tiêu cực, chẳng hạn bạn bắt đầu chỉ trích hoặc muốn xa lánh đối tác. Điều này cuối cùng dẫn đến việc cả hai cảm thấy không hài lòng và thiếu sự hỗ trợ nhau trong quan hệ vợ chồng.

Thật không may đối với nhiều người, suy nghĩ tốt đẹp, niềm tin tích cực về người bạn đời đáng yêu, nổi bật trong giai đoạn đầu nhưng theo thời gian lại có xu hướng trở thành tiêu cực. Điều đã từng hấp dẫn giúp gắn kết vợ chồng lại thường trở thành điều khiến chúng ta khó chịu nhất. Sự thu hút, hấp dẫn trước đây của đối phương đã trở thành một thứ nhạt nhòa, không đáng tin cậy.

Thay đổi suy nghĩ vô bổ

Vì vậy, nên làm gì nếu bạn có một suy nghĩ rất tiêu cực về người bạn đời? Bạn có thể nhìn rõ hơn mối quan hệ của bạn qua “lăng kính” nào?

Đầu tiên, bạn có thể cố gắng tìm thật nhiều bằng chứng tốt, tích cực về người bạn đời của mình.

Nghiên cứu cho thấy rằng suy nghĩ dựa trên bằng chứng là một đóng góp quan trọng đến sức khỏe tâm lý. Để có nhiều bằng chứng tích cực hơn trong suy nghĩ về người bạn đời, bạn hãy nhớ sử dụng các sự kiện thay cho những lời suy diễn cá nhân tiêu cực mà bạn dán nhãn lên họ.

Thay vì vội vàng kết luận và nghĩ rằng đối tác ích kỷ và không quan tâm đến bạn vì họ đã không mang về nhà đúng loại sữa bạn yêu cầu, hãy dừng lại và tự hỏi bản thân: Liệu có bằng chứng nào chứng minh cho suy nghĩ rằng ​rằng chồng/vợ của mình là người ích kỷ và không quan tâm đến mình không? Có bằng chứng nào không ủng hộ ý tưởng này?

Điều này không chỉ có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn trong thời điểm đó mà nó còn cho phép bạn nhìn mọi thứ rõ ràng hơn và khách quan hơn trong các hành xử đối với người bạn đời.

 

Thay vì chỉ trích, hãy ôm chặt bạn đời – đó là cách đơn giản có thể giúp bạn thay đổi suy nghĩ về bạn đời.

Ngoài việc thay đổi cách bạn nghĩ về người bạn đời thì điều quan trọng là bạn phải thay đổi cách giao tiếp với họ.

Dù có tin hay không thì việc thay đổi cách bạn giao tiếp với người bạn đời thực sự có thể thay đổi cách bạn cảm nhận và suy nghĩ về họ. Ví dụ như thay vì chỉ trích những lỗi lầm mà họ mắc phải bạn hãy ôm hôn chia sẻ với họ. Những nỗ lực để tạo ra những tương tác tích cực với người bạn đời có thể giúp thay đổi những suy nghĩ tiêu cực đối với nhau.

Hơn bao giờ hết với các mối quan hệ vợ chồng đang chịu áp lực và những căng thẳng đang ngày càng gia tăng trong thời kỳ đại dịch, điều quan trọng là phải làm những điều cần thiết để nuôi dưỡng các mối quan hệ thân thiết nhất của chúng ta.

Jesse Lee Wilde là nghiên cứu sinh tiến sĩ tâm lý học lâm sàng tại Đại học Western ở Canada, và David J. A. Dozois là giáo sư tâm lý học lâm sàng tại Đại học Western. Bài báo này được xuất bản lần đầu trên The Conversation.

 

Jesse Lee Wilde

Văn Thanh Bùi biên dịch