Khi
trẻ gặp khó khăn, cha mẹ có thể động viên về mặt tinh thần, chứ không nhất thiết
lần nào cũng đều ra tay giúp đỡ như siêu nhân. (Ảnh: Shutterstock)
Một hôm khi tôi đang ở phòng khám, tôi hỏi đứa trẻ đến khám sức
khỏe như mọi ngày rằng: “Con có tập thể dục hàng ngày không?” Đứa trẻ 9 tuổi trả
lời: “Không”.
Tôi
lại hỏi: “Con có nhìn vào màn hình điện tử, bao gồm điện thoại di động, máy
tính bảng, TV, v.v. trong hơn hai giờ một ngày không?” Đứa trẻ trả lời: “Tất
nhiên rồi! Sao cô lại hỏi lạ như vậy? Điều đó chẳng phải rất bình thường sao?”
Tôi
nhìn vào nhân vật chính của tương lai đất nước này và nói, “Con đang nói rằng
việc nhìn vào máy tính hơn hai giờ một ngày mà không tập thể dục là điều bình
thường phải không?”. Cậu bé nói: “Bình thường ạ!”.
“Vậy
khi chưa phát minh ra máy tính, trẻ con sẽ làm gì?” Cậu bé không trả lời. Tôi
không nghĩ cậu bé có thể tưởng tượng được “những ngày tháng đó”.
Bạn
có thấy việc cho trẻ ăn đôi khi rất đau đầu không? Trẻ con thì kén ăn, cái này
không ăn cái kia không ăn, một bữa ăn dùng điện thoại di động để dỗ cũng phải mất
hai tiếng đồng hồ. Bạn có phải đưa con đến sân chơi hoặc sở thú khi bạn đang
trong kỳ nghỉ, khiến bạn không thể nghỉ ngơi? Có vẻ như tất cả trẻ con hàng xóm
đều từng đi rồi, nếu con bạn không đi đến đó, phải chăng sẽ bị chế giễu là
không có tuổi thơ? Khi cùng con xem tivi, bạn luôn phải cùng con xem các chương
trình hoạt hình, thậm chí dẫu ông bố rất muốn xem trận bóng nhưng cũng phải nhường
cho con xem?
Rốt
cuộc là từ khi nào mà quan niệm xã hội và cuộc sống của chúng ta đã biến thành
“lấy trẻ em làm trung tâm”? Khi thực hiện bất kỳ việc gì, trước tiên cha mẹ phải
xem xét cảm xúc của con cái, chọn món gì con thích ăn, con thích xem gì và những
nơi nào con thích đi chơi. Trong thời đại thiếu thốn về vật chất, ngay từ nhỏ
con trẻ đã cần phải học cách tự lập, nhưng bây giờ, khi đã được ăn mặc đầy đủ,
học hành đến nơi đến chốn, tại sao con trẻ lại có tính ỷ lại rất lớn và luôn
kêu ca?
Có
thể thấy, hệ thống giáo dục hiện đại chỉ chú ý đến việc phổ biến kiến thức, mà
không có sự khai sáng về tâm linh. Sự trưởng thành của trí óc cần phải trải qua
những khó khăn và nghịch cảnh, giống như câu chuyện về Câu Tiễn nếm mật nằm gai
vào thời Xuân Thu hay cách giáo dục của người Sparta cổ đại, họ để học sinh thường
xuyên chịu khổ, khiến khắc khổ cần mẫn trở thành một thói quen, từ đó mà vươn
lên. Dù ngày nay không còn ở thời chiến tranh loạn lạc, nhưng bạn cũng không cần
phải chiều chuộng trẻ con bằng những cách cực đoan, mà hãy nhường lại những
“khó khăn phù hợp” cho con trẻ.
6 nguyên tắc để bồi dưỡng cho trẻ một nội tâm mạnh mẽ
1. Để trẻ tự giải quyết vấn đề
Ví
dụ, nếu hai anh em đang đánh nhau hoặc cãi nhau, và một trong số chúng định
mách với bạn, thì bạn nên trả lời “Mẹ tin con có thể giải quyết được tốt chuyện
này”, và sau đó rời đi. Khi trẻ gặp khó khăn, cha mẹ có thể động viên tinh thần,
không nhất thiết lần nào cũng phải ra tay giúp đỡ như một siêu nhân.
2. Hãy để trẻ học cách đồng cảm
Ví
dụ, bạn có thể nói với đứa trẻ: Lần trước chúng ta đã xem phim hoạt hình, lần
này con phải xem một trận bóng với bố hoặc chương trình nấu ăn với mẹ; lần trước
đã đi công viên giải trí, lần này chúng ta sẽ lên núi… Làm cho con bạn quan tâm
đến nhu cầu của người khác.
3. Cha mẹ không thỏa hiệp
Nếu
bạn bảo trẻ không được nhìn vào điện thoại khi ăn và trẻ òa khóc, phản ứng của
bạn nên là: “Mẹ hiểu con không vui, con có thể bình tĩnh lại một chút rồi tiếp
tục ăn cơm”. Con không thể bình tĩnh? Không sao cả, vậy con có thể ăn bữa sau.
Hãy cho trẻ biết rằng cha mẹ sẽ luôn ủng hộ con, nhưng sẽ không thỏa hiệp với
những đòi hỏi vô lý của con.
4. Để trẻ chịu trách nhiệm về các quyết định của mình
Nếu
trẻ lười biếng, không chịu làm bài, cha mẹ không cần phải vội vàng thúc giục,
hãy để trẻ tự giải thích với giáo viên. Hãy để trẻ biết rằng việc học là cho bản
thân, và cha mẹ không được lợi gì từ việc trẻ làm bài tập. Cha mẹ có thể cố ý
làm giảm chất lượng cuộc sống của con cái (quan sát xem trẻ quan tâm đến điều
gì), chẳng hạn như chơi game, mua sắm quần áo, v.v. Nói với trẻ rằng bởi vì con
không nỗ lực, nên con không thể có được những điều kiện sống tương ứng (trong
xã hội hiện thực cũng là như vậy).
5. Hướng trẻ tham gia các hoạt động nhóm
Các
hoạt động nhóm như Hướng đạo sinh, trại hè, ban nhạc, đội bóng đá hoặc các tổ
chức từ thiện, nhóm tình nguyện, v.v. Từ đó, giúp trẻ học được cách tự chủ
trong các hoạt động nhóm, thích nghi với môi trường và quy củ của đoàn thể. Điều
này sẽ giúp trẻ cải thiện được kỹ năng ứng phó trong xã hội.
6. Cho trẻ xem những tin tức phù hợp
Chẳng
hạn như tin tức xã hội hoặc thậm chí là tin tức quốc tế, để trẻ học cách quan
tâm đến những gì đang diễn ra xung quanh và đưa ra ý kiến của mình. Hãy cho
con bạn biết việc quan tâm đến các động thái xã hội sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống
của mình như thế nào.
Thông tin sơ lược về tác giả:
Bác sĩ Hoàng Ngạn Hồng (Grace Yen Hoong Ooi, MD) là giáo sư lâm
sàng, bác sĩ chuyên khoa Nhi tại Bệnh viện Weill Cornell và Bệnh viện Lutheran
Đại học New York, và là Giám đốc Phòng khám Nhi khoa Hạnh Phúc ở New York. Bà tốt
nghiệp Trường Y Harvard và Đại học McGill ở Canada.
Lý Giai biên tập
Xuân Hoàng biên dịch
bài rất hay
Trả lờiXóa