1-Theo
chương trình giáo dục của Pháp (mà VNCH áp dụng):
Premier Cycle (Đệ Nhất Cấp) là 12 năm đầu từ Tiểu Học đến hết
Trung Học. Thí dụ bằng Trung Học Đệ Nhất Cấp của Pháp gọi là Brevet du
Premier Cycle du Second Degré chỉ rõ đó là văn bằng thứ nhì (Second Degré) của
Premier Cycle --bằng cấp thứ nhất là bằng Tiểu Học--.
Deuxième Cycle (Đệ Nhị Cấp) là học trình Cử Nhân (College ở
Hoa Kỳ).
Troisième Cycle (Đệ Tam Cấp) là học trình cao hơn, sau Cử
Nhân.
2-Tiến
Sĩ Đệ Tam Cấp (Doctorat de Troisième Cycle "TSĐTC" _ vài chục năm nay
Pháp đã hủy bỏ) cấp cho những vị nghiên cứu thêm về một đề tài đã được công bố;
trong khi đó Tiến Sĩ Quốc Gia (Doctorat d'Etat) dành cho những vị có công trình
nghiên cứu chưa ai làm trước đó (original), giống như quý vị đậu Ph.D. trong hệ
thống giáo dục của Hoa Kỳ.
TSĐTC
có thể nói tương đương với Ph.D. của những Đại Học trung bình và nhỏ của Hoa Kỳ.
Các Trường Đại Học Thượng Hạng của Hoa Kỳ (khoảng 40-50 trường) có đòi hỏi cao
hơn về nghiên cứu cho Ph.D.. Vào đầu thập niên 1970, tôi biết một anh bạn
Hoa Kỳ đã đến VN học hỏi và trình (đậu) luận án Ph.D. về Đạo Cao Đài.
Cùng thời ấy, một anh bạn của tôi đậu Tiến Sĩ Quốc Gia (Đại Học Y Khoa Sài Gòn)
với luận án Từ Điển Danh Từ Y Khoa VN. Cả hai đều là Original
Dissertation.
3-Ở
Pháp, các vị có bằng TSĐTC không bao giờ xưng mình là Tiến Sĩ (tôi có một số bạn
đã đậu TSĐTC) và thường chỉ dạy Trung Học. Cũng như người Hoa Kỳ có bằng
J.D. không bao giờ tự xưng mình là Tiến Sĩ Luật (dù học trình quả thật 6, 7 năm
sau khi xong Trung Học). Chỉ có người gốc Việt chúng ta có J.D. thì xưng
mình là Tiến Sĩ Luật. Khi đậu LLB (Cử Nhân Luật), nếu đã có một bằng Cử
Nhân Chuyên Khoa nào trước đó (như Kế Toán, Âm Nhạc, ...) thì có thể xin bằng
J.D. thay vì LLB.
Hồi
tôi chưa nghỉ hưu, tôi có tham dự một cuộc phỏng vấn tuyển thêm nhân viên; một ứng
viên (sau nầy được nhận) đã có J.D. và lúc đó đang học LLM (Master's về Luật)
chuyên về Luật Thuế Vụ. Ngoài ra, anh bạn Mỹ da đen S.W. của tôi (thời Mậu
Thân là một Quân Cảnh Hoa Kỳ đóng tại hãng nước mắm cầu Bình Điền --tôi quên mất
tên hãng đó, chỉ nhớ có chữ "Hồng"--) chi/ có LLB nhưng 11 trong số
15 chuyên viên Luật dưới quyền của anh ta là J.D.. Nhờ đó tôi mới hiểu rõ
về J.D..
4-Ở
VN xưa kia, chỉ có phân khoa Đại Học nào của Viện Đại Học Sài Gòn có đầy đủ Giáo
Sư Thực Thụ (GSTT) mới được phép cấp bằng Tiến Sĩ Quốc Gia (như Y
Khoa). Thí dụ tại Phân Khoa Khoa Học chỉ có 3 vị GSTT là GS Nguyễn Quang
Trình (Hóa Học), GS Lê Văn Thới (Hóa Học) và GS Trần Vỹ (Physiology), nên được
cấp bằng Tiến Sĩ Quốc Gia về Hóa Học (anh Đinh Văn Hoàng và chị Nguyễn Thị Ngọc
Sương --hồi giữa thập niên 1960--); bên Vật Lý thì mãi cuối thập niên 1960 mới
được phép cấp bằng TSĐTC; bên Toán học thì chỉ có Cao Học, bên Vạn Vật cũng thế(?).
Nhân
đề cập đến chị Nguyễn Thị Ngọc Sương tốt nghiệp Tiến Sĩ Quốc Gia hồi giữa thập
niên 1960. Năm rồi, anh BXC đã từng là phụ tá cho chị Ngọc Sương (trong
thời gian chị ấy chuẩn bị trình luận án) cho biết sau đó GS Lê Văn Thới
nói may mắn là chị ấy đã trình luận án khoảng 2 tuần lễ trước một người
Indonesia nghiên cứu cùng đề tài (độc lập, không biết có người nghiên cứu cùng
đề tài), nếu không thì chị ấy không được Tiến Sĩ Quốc Gia.
VBT
Tiến
Sĩ đệ tam cấp của VNCH ngày xưa là tương đương với Docteur du troisième
cycle của Pháp để phân biệt với Docteur d' état (cao cấp hơn). Mỹ không có
tương đương, chỉ có PhD và dưới 1 cấp là Master cũng như ở VNXHCN hiện nay là
Tiến Sĩ và Thạc sĩ thôi.
Bùi Duy Tâm
Tiến sĩ chỉ là một học vị, do đó, người có bằng Tiến sĩ không thể tự xưng mình là tiến sĩ
Trả lờiXóaNhận xét của giáo sư bùi duy tam tân không hoàn toàn đúng với trường hợp bằng jd ở nước Mỹ tôi là người nhận bằng JD ở nước Mỹ với luận án và sau đó là bằng LLM ở đại học Harvard dành cho người Mỹ chứ không phải dành cho người ngoại quốc với luận án. tôi có thẩm quyền để nói về vấn đề này. Bằng jD có luận án ở nước Mỹ tương đương với cấp tiến sĩ PhD đi riêng về ngành luật đó là một bằng thực hành phai thi tuyen license sau khi da co J D Dịch là juris doctor có tính cách chuyên khoa nghề nghiệp tuong duong voi MD chứ không phải là bằng hàn Lâm như ph d
Trả lờiXóaNếu người Việt Nam dịch bằng MD đi là tiến sĩ y khoa thì phải công nhận juris doctor hoặc doctor of jurisprudence là tiến sĩ luat Khoa o nhung dai hoc danh tieng doi hoi luan an Ông bùi duy tâm nói hoàn toàn sai lầm về vấn đề những người có llb mà làm supervisor nhung nguoi co j d Vì ông không hiểu gì cả vấn đề nước Mỹ đã đổi hệ chế llb thành hệ chế J d điều này xúc phạm đến ngành luật chúng tôi o my Và lịch sử ngành luật ở Hoa Kỳ so với ngành luật ở nước Anh chẳng hạn Hoặc tất cả những nước nào công nhận bằng cử nhân về luật nước Mỹ không có bằng cử nhân về luật mà chỉ có Juris doctor mà thôi. Những người ở Mỹ có bằng Jd và bằng md là những bằng chuyên khoa can bang hang nghe rieng va co the bi truat bang hanh nghe vi tu cach, không phải là tiến sĩ hàn lâm cho nên nếu tự trọng thì gọi mình là luật sư hoặc bác sĩ mà thôi, chớ vỗ ngực tự cho mình là tiến sĩ y khoa ở quốc gia này hay tiến sĩ luật khoa Nhất là nếu học trường lá cải Không viết luận án và không có bằng hành nghề
Chữ llm trong bằng cấp ở Hoa Kỳ có nghĩa là mastreo chứ không có nghĩa là bằng cao học masters degree như ở Việt Nam ngày xưa vì llm là một bằng chuyen mon o muc hậu tiến sĩ nhất là ở những đại học danh tiếng đòi hỏi luận án. Bang LLM ve tax Là một bằng chuyên môn ve thue không thể gọi đó là thạc sĩ luật tong quat được Cũng không thể dùng chữ thạc sĩ để nói về bằng cao học như Việt Nam xã hội chủ nghĩa đang làm bây giờ được
Trả lờiXóaVấn đề thuật ngữ đang dùng hiện nay bởi người Việt Nam là một sai lầm căn bản rất lớn về vấn đề ngôn ngữ nhưng như nhiều hiện tượng khác xảy ra ở vn với người Việt Nam sai quá hóa thành đúng vì được công nhận bởi quần chúng
Dânh từ bác sĩ được dùng để dịch cụm từ doctor of medicine tiếng Anh hay tiếng Pháp cũng Thế
Trả lờiXóatrong danh từ bác sĩ có chữ Bác với nghĩa bác học là địa vị cao nhất của xã hội rồi vì kiến thức y khoa là một kiến thức về con người vô cùng sâu rộng nhưng bằng bác sĩ y khoa không phải là tương đương của bằng tiến sĩ các ngành khác dịch từ chữ phd doctor òf philosophy có nghĩa căn bản là tiến sĩ triết học. Khi học chuyên môn về một ngành mà đi đến mức cao nhất tức là đã đi vào triết học của ngành ấy tuc là duoc công nhận co bằng hàn lâm cao nhất của địa hạt ấy. Phd holder. Vì thế văn bằng bác sĩ được gọi là bác sĩ vì tính chất bác học trong ngành chuyên môn về cơ thể con người nhưng người đậu bằng bác sĩ không có chuyên môn về triết học của những ngành khác cho nên kiến thức toàn bộ kiến thức căn bản của họ co the rất yếu chứ không phải là giỏi
đã được gọi là bác sĩ mà còn đi cạnh tranh với một ngành khác đầy ray chuyên môn như ngành luật ở nước Mỹ, Luật liên bang và sau đó luật của năm mươi tiểu bang Cộng thêm luật của các territories và luật quốc tế, Lại cộng thêm các loại luật chuyên môn từ hình luật hob luật thông luật cong luật luật các nước, Luật kinh doanh luật hiến pháp luật trước tác luật kinh tế vân vân và vân vân không đếm đủ trên đầu ngón tay
Da duoc goi la bac si de noi len Sự thông thái Mà vị bác sĩ này con đặt vấn đề bằng J d o my có phải là bằng tiến sĩ hay không Để được ông ta cho là tương đương với bằng tiến sĩ quốc gia nào đó của ông ta ở nước Việt Nam cũ thì quả thật là một việc rất nhỏ nhen
Và sai lầm quá nặng về co che training ve chuyen mon luat phap o nuoc my hien nay
Ông bác sĩ này nói đúng về tâm lý khoa khoang bằng cấp của loai người goc viet đi học trường lá cải ve luat lấy bằng jd mà không được công nhận bởi luật sư đoàn gọi là các trường accredited, Trong đó có rất nhiều người nổi tiếng trong cộng đồng Việt Nam đi loe đồng hương Khoe khoang với người khác rằng mình là tiến sĩ luật trong đó có cả các thẩm phán địa phương, nhưng hoàn toàn không có tôi trong đó
Vị bác sĩ này có ngồi được ở tòa liên bang hoặc tối cao pháp viện Hoa Kỳ để viết những án lệ vô cùng khúc mắc về các vấn đề con người như luật sư ở Mỹ không mà dám mở miệng ra nói rằng bằng j d o nước Mỹ là bằng cử nhân? Sự sai lầm quá nặng nè có thể là deèamation xuc pgam den luật sư thuc thu giữ bằng jd ở nước Mỹ.
Việc công nhận bằng llb ngày xưa hoac llb o nuoc ang là để cho những người lớn tuổi học quy chế ngày xưa được có quyền ngồi thì bằng hành nghề mà thôi. Những người học llb Ngày xưa duoc ngou thi bằng hành nghề vì tuổi làng lão có thể mướn nhân viên trẻ tuổi có bằng jd là chuyện thường, nhưng bằng jd o my không phải ca không thể dịch là cử nhân luật Như trong hệ thống của Pháp
Trong tiếng Tây, chữ doctor trong ngữ cảnh y tế được dùng như viết tắt của doctor of medicine. Chúng ta dịch chữ doctor (of medicine) thành bác sĩ. Chưa nói đúng sai, dịch như vậy là khá máy móc. Chúng ta bê nguyên sự hàm hồ trong tiếng Tây vào trong tiếng Việt. Thế là máy móc. Khác nào dịch chữ executive trong executive branch thành thi hành thay vì hành pháp. Nguyên nghĩa của chữ bác sĩ bị che lấp (mà bên Tàu gọi tiến sĩ/doctor là bác sĩ nên ta mới bê chữ bác sĩ về đấy chứ).
XóaDoctor (of medicine) phải dịch thành Y sư thì nó mới minh bạch cụ thể. Như trong tiếng Anh thì defense nhiều khi được dùng như viết tắt của national defense. Các nước đồng văn không dịch Ministry of Defense thành Bộ Phòng Ngự mà dịch là Bộ Quốc Phòng, và chúng ta bê cái đúng ấy về. Ministry of the Interior cũng không dịch thành bộ nội mà phải dịch là bộ nội vụ hoặc nội chính thì nó mới cụ thể. Hay share thì dịch thành cổ phần chứ không phải "phần" không thôi, credit thì dịch thành tín dụng chứ không phải "tín" không thôi. Có rất nhiều trường hợp người ta thêm vào yếu tố bổ nghĩa (khu biệt, định loại) khi dịch một cụm từ chung chung dùng cho một trường hợp cụ thể như thế.
Trên thế giới có lẽ chỉ có Việt Nam gọi người tốt nghiệp undergrad medicine là bác sỹ. Ở Nhật gọi là "y giả" 医者.
Bên Tàu dùng từ chính thức là "y sinh" 医生, còn dân dã thì dùng từ "đại phu" 大夫 - giờ mà thắc mắc tiếp tại sao "đại phu" lại biến thành bác sĩ thì mệt đấy! 🙂
Vi bác sì nay có Ngồi duoc o toa liên bang hoäc toi cao pháp viên Hoa Ky dê viêt nhüng án lê vô Cùng khúc mac vè các van Đề con nguòi nhu luât su Ở My không mà dám Mở miêng ra nói rang bang jd o nuóc My là bang Cử nhân? Su sai Lầm quá nang ne có thê là defamation xuc pham den luât su thuc thu Có bằng jd dr. of jurisprudence Viết luận án ở My.
Trả lờiXóaViêc công nhân bang lIb ngay xua hoac Ilb o nuoc anh là Để cho Những nguòi lón tuoi hoc quy ché ngay xua duoc có quyèn Ngồi thi Bằng hanh nghe mà thôi. Những nguoi hoc Ilb Ngày xưa duoc ngoi thi Bằng hanh nghê vi tuôi Lão làng có Thể mướn nhân viên tré tuôi có Bằng jd là chuyen Bình thường, nhung bang jd o my không phai va không the dich là cu nhân luāt nhu trong hê Thống cổ xưa cúa Pháp. Vị bác sĩ này cần xin lỗi chúng tôi vì sự sai lầm quá căn bản của ông
trước khi ông nói ông nên tìm hiểu thật kỹ nhất là khi nói về học vị địa vị và bằng cap tu cách hành nghề của một ngành quá rộng lớn như ngành luật ở Mỹ. Ngành luật ở Mỹ và cách làm việc cách hành xử của luật sư cũng như các đại học Mỹ hàng lá cải trong nghề luật đã tạo nên một tình trạng suy drồi nặng nè cho đất nước này nhưng điều đó không có nghĩa là tư cách pháp nhân học trình học luật của bằng JD thap như ông bác sĩ này nói
Cám ơn anh đã bình luận bài viết, giải thích chi tiết các loại bằng cấp, danh xưng học hàm học vị tại nhiều quốc gia khác nhau, để mọi người tham khảo.
Xóahttps://img.thuthuatphanmem.vn/uploads/2018/09/24/hinh-anh-dong-hoa-dep-2_052341237.gif