Bạn biết gì Hai Sắc Hoa Ti Gôn hay Hoa Hiếu Nữ ?
Bài thơ nầy, thơ mới -
có lẽ được nhiều người Việt nhớ nhiều nhất, rung động nhiều nhất sau truyện Kiều
thơ vần Đường luật. Thơ phổ nhạc lừng danh nầy , được nhạc sỉ Trần Trịnh ( 1958
) , Trần Thiện Thanh ( T.T.Thanh soạn tân nhạc , Viễn Châu vọng cổ : Bạch
Tuyết- Hùng Cường ) , nhưng nhạc sỉ Anh Bằng thì hay nhất. Hầu hết những ca sỉ
tài danh miền Nam VN đều có hát bài nầy. Riêng nữ ca sỉ Hoàng Oanh thì hay nhất
vì có giọng ngâm thơ trong đó ( thơ ngâm do tác giả Hà Phương )
“ Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Đây là câu chuyện tình có thật tại Hà Nội vào thời 1940 còn Pháp thuộc.
Nhà văn Thanh Châu ( ký giả tuần báo “ Tiểu thuyết Thứ Bảy “ ) có người yêu là cô Trần Thị Vân Chung . Hai người thề non hẹn biển , tình cãm mặn nồng.Nhưng lúc đó một luật sư trẻ người Việt , vừa tốt nghiệp luật từ Pháp về Hà Nội ( con Tổng đốc Thanh Hóa ) thấy cô Vân Chung quá xinh đẹp bèn nhờ người xin cưới.
Dĩ nhiên gia đình đàng gái thấy chàng trai luật sư từ Pháp về , tương lai sáng rở hơn chàng văn sỉ nghèo Thanh Châu , nên cho cưới.
Đau khổ vì hận tình , khi người yêu đi lấy chồng , Thanh Châu viết một truyện ngắn mang tên “ Hoa ti gôn “ đăng trong tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy.
Thì chừng 3 tuần sau thì tòa soạn tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận được liên tiếp 3 bài thơ . Bài thơ thứ nhất mang tên “ Hai Sắc Hoa Ti Gôn “ , bài thơ thứ nhì mang tên “ Bài Thơ Thứ Nhất “ và bài thơ thứ ba mang tên “ Bài Thơ Cuối Cùng “ .
Tác giả 3 bài thơ chỉ ký tên là T.T.KH…rồi bặt tin tứ đó.
Bài thơ “ hai Sắc Hoa Ti Gôn “ của T.T.KH quá hay , chấn động Hà Nội.
Người ta dịch bài thơ nầy ra Pháp ngữ mang tên “ Deux Couleurs de Antigone Fleur “ đăng lên báo Pháp , cũng làm chấn động thanh niên Paris thời ấy. Nhất là đám sinh viên Việt du học tại Pháp thời ấy.
Thế là tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận hàng trăm bài thơ của nhiều độc giả bốn phương trời gời đến mong được đăng tải trên báo.
Mọi người đều thắc mắc tên tác giả T.T. KH là ai , nhiều nhà văn thời danh ấy đoán mò người nầy , người kia.
Tất cả mong T.T. KH xuất đầu lộ diện. Ngay cả sự treo giải thưởng bài thơ hay nhất nước của tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy mà tác giả vẩn bặt tâm tín.
Antigone Flower tên khoa học là “ Antigonon Leptopus “ ( danh từ bình dân là “ Coral Vine “ ) , nguồn gốc nguyên thủy của loài hoa dại nầy từ Vùng Địa Trung Hải ( Mediterranean Sea , nơi hoa dại nầy mọc nhiều nhất là xứ Hy Lạp Greek ). Sau nầy được cấy giống làm nhiều loại hoa màu hồng đỏ hay trắng tuyết, không còn 2 màu hoa nữa.
Hoa Antigone được người Pháp nhập vào trồng tại các biệt thự trong khu vực Pháp kiều ( dân Việt gọi là Phố Tây ) tại Việt Nam và tại Thượng Hải Trung Hoa ( vùng tô giới của Pháp , Ý và Anh tại Trung Hoa ) cùng chung với loài Hoa Biện Lý ( chúng tôi sẽ kể lai lịch hoa Biện Lý nầy kỳ sau nhé ).
Dân Việt gọi là Hoa Nho, còn người Trung Hoa gọi là “ Hoa Hiếu Nữ “.
Còn gọi thêm nhiều danh từ bình dân quen thuộc như : “ chain-of-love flower “ , “ Hearts on a Chain Flower “ , “ Love Vine “ , “ Antigone à Pied Grête “ . “ Liane Antigone “...
Ta gọi là “ Hoa Nho “ vì nhìn xa xa như cây Nho , nhưng đây là loại hoa leo bờ rào.
Hoa Nho chỉ nở hoa chớ không ra trái. Lá xanh màu lục nõn...chịu được nắng hạn và ít mưa...
Trồng bờ dậu thì hoa che kín hàng rào. Kỳ ra hoa nhìn xa xa rất đẹo hai màu , trắng và hồng.
Thật sự hoa Antigone chỉ có 1 loài hoa mà thôi , khi còn non chưa ra nụ thì màu trắng , khi nở ra nụ thì màu hồng. Cho nên nhà văn Thanh Châu ví người yêu của mình là Hoa Tigôn, chưa chồng thì màu trinh trắng , khi có chồng thì màu hồng.
Tác giả T.T.KH viết bài thơ tạ tình “ Hai Sắc Hoa TiGôn “ đáp trả mối tình thanh xuân của mình ( xin trích dịch một vài đoạn ngắn trong bài thơ khá dài của T.T.KH)
“ Một mùa thu trước mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuốm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ đến với yêu đương
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng : “ Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi “
Thuở ấy nào tôi đã hiểu gì
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp : “ Màu hoa trắng
Là chút lòng trong chẳng biến suy “
........
Từ đấy thu rồi thu lại thu
Lòng tôi còn giá đến bao giờ
Chồng tôi vẩn biết tôi thương nhớ
Người ấy cho nên vẫn hửng hờ .
Tôi vẩn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẩn giấu trong tim bóng một người
.....
Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Dân Việt gọi hoa Tigone là “ Hoa Nho “ vì lá nó giống cây nho , mọc leo bờ dậu , vách tường...nhưng người Hoa gọi hoa Antigone nầy là “ Hoa Hiếu Nữ “ thì trúng căn nguyên cội nguồn của nó.
Tại sao gọi chữ Hiếu Nữ ?
Đây thuộc điển tích huyền thoại của thơ truyền kỳ tại Hy Lạp của nhà thơ - Sophocles - thời xưa rất xưa ( trước trận chiến Marathon – the Battle of Marathon – khoảng thế kỷ 5 BC ) . Sophocles là một trong 3 nhà thơ truyện lừng danh nhất Hy Lạp chuyên về viết thơ truyện thuộc sự “ bi thãm “ ( tragedy ) , kết cục bi thãm hay nhất thời đó.
Ông có viết 120 bài thơ truyền kỳ ( y như thơ truyện Kiều Việt Nam vậy ), nhưng hậu thế chỉ còn lưu lại chừng 7 bài thơ truyện kỳ . như Ajax, Antigone , The Women of Trachis , Oedipus the King , Electra , Philocetes and Oedipus at Colonus.
Nhưng thơ truyện Oedipus King and Antigone là hay nhất , bi thãm nhất .
Tựa đề bằng chữ Hy Lạp là “ Oedipus Tyranus “ được người La Mã (Roman ) chuyển dịch là “ Oedipus Rex “ ( tại Saigon trước 75 có rạp hát chiếu phim ngoại quốc lớn nhất, sang nhất Saigon là rạp Rex , của ông hoàng tộc nhà Nguyễn Ưng Thi - làm chủ )
Trở lại nhà thơ truyện ký Sophocles – bài thơ truyện ký của ông được chọn vào chương trình Cử nhân 4 năm tại các đại học công lập Hoaky , trong phần English Literature ( Classic and Modern ). Sinh viên 4 năm phải lấy trọn môn English Literature ( Cổ văn và Tân Văn ).
Câu truyện dính líu đến Hoa Sắc Hoa Ti Gôn hay Hoa Hiếu Nữ nằm trong vở kịch “ Theban Plays “.....
Tạm diển dịch cho ngắn trong bài viết nầy...” Thebes Palys ...story King Oedipus hay Oedipus Rex ...
Thành đô Thebes Hy Lạp trong triều đại Vua Oedipus ( đây là vai chánh trong vở kịch bi thương nầy của Sophocles, sách trường học gọi là “ protagonist “...có chữ “ Gony “ = “ thống hối đời đời = Agony ).
Thành đô Thebes do vua Laius cai trị và hoàng hậu kiều diễm trẻ trung Jocasta rất yên bình thạnh trị . Khi vợ mang bầu , Vua đồng ý cho nàng lên đền thờ tại Delphi hỏi cô đồng bà cốt ( oracle ) xem đứa con của mình trai hay gái và tương lai nó ra sao .
Nhập thần linh của đền Delphi , bà đồng cốt nói trong khói nhang mờ ảo...nói rằng đứa bé nầy sẽ là đứa con trai , rất đẹp trai , khỏe mạnh...nhưng nó sẽ giết cha ruột nó và lấy mẹ nó làm vợ ...rồi thần linh Delphi thăng biến.
“ Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Đây là câu chuyện tình có thật tại Hà Nội vào thời 1940 còn Pháp thuộc.
Nhà văn Thanh Châu ( ký giả tuần báo “ Tiểu thuyết Thứ Bảy “ ) có người yêu là cô Trần Thị Vân Chung . Hai người thề non hẹn biển , tình cãm mặn nồng.Nhưng lúc đó một luật sư trẻ người Việt , vừa tốt nghiệp luật từ Pháp về Hà Nội ( con Tổng đốc Thanh Hóa ) thấy cô Vân Chung quá xinh đẹp bèn nhờ người xin cưới.
Dĩ nhiên gia đình đàng gái thấy chàng trai luật sư từ Pháp về , tương lai sáng rở hơn chàng văn sỉ nghèo Thanh Châu , nên cho cưới.
Đau khổ vì hận tình , khi người yêu đi lấy chồng , Thanh Châu viết một truyện ngắn mang tên “ Hoa ti gôn “ đăng trong tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy.
Thì chừng 3 tuần sau thì tòa soạn tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận được liên tiếp 3 bài thơ . Bài thơ thứ nhất mang tên “ Hai Sắc Hoa Ti Gôn “ , bài thơ thứ nhì mang tên “ Bài Thơ Thứ Nhất “ và bài thơ thứ ba mang tên “ Bài Thơ Cuối Cùng “ .
Tác giả 3 bài thơ chỉ ký tên là T.T.KH…rồi bặt tin tứ đó.
Bài thơ “ hai Sắc Hoa Ti Gôn “ của T.T.KH quá hay , chấn động Hà Nội.
Người ta dịch bài thơ nầy ra Pháp ngữ mang tên “ Deux Couleurs de Antigone Fleur “ đăng lên báo Pháp , cũng làm chấn động thanh niên Paris thời ấy. Nhất là đám sinh viên Việt du học tại Pháp thời ấy.
Thế là tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận hàng trăm bài thơ của nhiều độc giả bốn phương trời gời đến mong được đăng tải trên báo.
Mọi người đều thắc mắc tên tác giả T.T. KH là ai , nhiều nhà văn thời danh ấy đoán mò người nầy , người kia.
Tất cả mong T.T. KH xuất đầu lộ diện. Ngay cả sự treo giải thưởng bài thơ hay nhất nước của tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy mà tác giả vẩn bặt tâm tín.
Antigone Flower tên khoa học là “ Antigonon Leptopus “ ( danh từ bình dân là “ Coral Vine “ ) , nguồn gốc nguyên thủy của loài hoa dại nầy từ Vùng Địa Trung Hải ( Mediterranean Sea , nơi hoa dại nầy mọc nhiều nhất là xứ Hy Lạp Greek ). Sau nầy được cấy giống làm nhiều loại hoa màu hồng đỏ hay trắng tuyết, không còn 2 màu hoa nữa.
Hoa Antigone được người Pháp nhập vào trồng tại các biệt thự trong khu vực Pháp kiều ( dân Việt gọi là Phố Tây ) tại Việt Nam và tại Thượng Hải Trung Hoa ( vùng tô giới của Pháp , Ý và Anh tại Trung Hoa ) cùng chung với loài Hoa Biện Lý ( chúng tôi sẽ kể lai lịch hoa Biện Lý nầy kỳ sau nhé ).
Dân Việt gọi là Hoa Nho, còn người Trung Hoa gọi là “ Hoa Hiếu Nữ “.
Còn gọi thêm nhiều danh từ bình dân quen thuộc như : “ chain-of-love flower “ , “ Hearts on a Chain Flower “ , “ Love Vine “ , “ Antigone à Pied Grête “ . “ Liane Antigone “...
Ta gọi là “ Hoa Nho “ vì nhìn xa xa như cây Nho , nhưng đây là loại hoa leo bờ rào.
Hoa Nho chỉ nở hoa chớ không ra trái. Lá xanh màu lục nõn...chịu được nắng hạn và ít mưa...
Trồng bờ dậu thì hoa che kín hàng rào. Kỳ ra hoa nhìn xa xa rất đẹo hai màu , trắng và hồng.
Thật sự hoa Antigone chỉ có 1 loài hoa mà thôi , khi còn non chưa ra nụ thì màu trắng , khi nở ra nụ thì màu hồng. Cho nên nhà văn Thanh Châu ví người yêu của mình là Hoa Tigôn, chưa chồng thì màu trinh trắng , khi có chồng thì màu hồng.
Tác giả T.T.KH viết bài thơ tạ tình “ Hai Sắc Hoa TiGôn “ đáp trả mối tình thanh xuân của mình ( xin trích dịch một vài đoạn ngắn trong bài thơ khá dài của T.T.KH)
“ Một mùa thu trước mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuốm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ đến với yêu đương
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng : “ Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi “
Thuở ấy nào tôi đã hiểu gì
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp : “ Màu hoa trắng
Là chút lòng trong chẳng biến suy “
........
Từ đấy thu rồi thu lại thu
Lòng tôi còn giá đến bao giờ
Chồng tôi vẩn biết tôi thương nhớ
Người ấy cho nên vẫn hửng hờ .
Tôi vẩn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẩn giấu trong tim bóng một người
.....
Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Dân Việt gọi hoa Tigone là “ Hoa Nho “ vì lá nó giống cây nho , mọc leo bờ dậu , vách tường...nhưng người Hoa gọi hoa Antigone nầy là “ Hoa Hiếu Nữ “ thì trúng căn nguyên cội nguồn của nó.
Tại sao gọi chữ Hiếu Nữ ?
Đây thuộc điển tích huyền thoại của thơ truyền kỳ tại Hy Lạp của nhà thơ - Sophocles - thời xưa rất xưa ( trước trận chiến Marathon – the Battle of Marathon – khoảng thế kỷ 5 BC ) . Sophocles là một trong 3 nhà thơ truyện lừng danh nhất Hy Lạp chuyên về viết thơ truyện thuộc sự “ bi thãm “ ( tragedy ) , kết cục bi thãm hay nhất thời đó.
Ông có viết 120 bài thơ truyền kỳ ( y như thơ truyện Kiều Việt Nam vậy ), nhưng hậu thế chỉ còn lưu lại chừng 7 bài thơ truyện kỳ . như Ajax, Antigone , The Women of Trachis , Oedipus the King , Electra , Philocetes and Oedipus at Colonus.
Nhưng thơ truyện Oedipus King and Antigone là hay nhất , bi thãm nhất .
Tựa đề bằng chữ Hy Lạp là “ Oedipus Tyranus “ được người La Mã (Roman ) chuyển dịch là “ Oedipus Rex “ ( tại Saigon trước 75 có rạp hát chiếu phim ngoại quốc lớn nhất, sang nhất Saigon là rạp Rex , của ông hoàng tộc nhà Nguyễn Ưng Thi - làm chủ )
Trở lại nhà thơ truyện ký Sophocles – bài thơ truyện ký của ông được chọn vào chương trình Cử nhân 4 năm tại các đại học công lập Hoaky , trong phần English Literature ( Classic and Modern ). Sinh viên 4 năm phải lấy trọn môn English Literature ( Cổ văn và Tân Văn ).
Câu truyện dính líu đến Hoa Sắc Hoa Ti Gôn hay Hoa Hiếu Nữ nằm trong vở kịch “ Theban Plays “.....
Tạm diển dịch cho ngắn trong bài viết nầy...” Thebes Palys ...story King Oedipus hay Oedipus Rex ...
Thành đô Thebes Hy Lạp trong triều đại Vua Oedipus ( đây là vai chánh trong vở kịch bi thương nầy của Sophocles, sách trường học gọi là “ protagonist “...có chữ “ Gony “ = “ thống hối đời đời = Agony ).
Thành đô Thebes do vua Laius cai trị và hoàng hậu kiều diễm trẻ trung Jocasta rất yên bình thạnh trị . Khi vợ mang bầu , Vua đồng ý cho nàng lên đền thờ tại Delphi hỏi cô đồng bà cốt ( oracle ) xem đứa con của mình trai hay gái và tương lai nó ra sao .
Nhập thần linh của đền Delphi , bà đồng cốt nói trong khói nhang mờ ảo...nói rằng đứa bé nầy sẽ là đứa con trai , rất đẹp trai , khỏe mạnh...nhưng nó sẽ giết cha ruột nó và lấy mẹ nó làm vợ ...rồi thần linh Delphi thăng biến.
Bà vợ Jocasta kinh hoàng , té xỉu...về nhà nói tự sự với Vua Laius chuyện kinh thiên nầy. Vua có kế riêng , không nói cho vợ biết...
Khi người vợ vừa sinh được hài nhi vài ngày, thì có một người bịt mặt leo tường vào , bồng đứa bé đem đi mất. Vợ khóc xỉu...
Thì ra Vua Laius do cận vệ đến bắt đứa bé bảo đem vào rừng giết , rồi đem bằng chứng về cho Vua xem. Cận vệ bồng đứa bé đỏ hỏn và dể thương chạy biến vào rừng sâu ngày đêm , định giết nhưng không nở...tên nầy bèn đặt đứa bé trước nhà một tiều phu đốn cũi trong núi sâu , rừng thẵm, núi nầy mang tên Mt. Cithaeron. Rồi giết một con nai con, lấy trái tim nhỏ đem về trình cho Vua thành đô Thebes làm bằng chứng. Vua Laius hài lòng ...nhưng sau đó Vua cho người giết tên nầy để diệt nhân chứng.
Vợ chồng người tiều phu nhận lấy đứa bé , nghĩ rằng duyên Trời xếp đặt...nuôi như con ruột. Đứa bé lớn lên , khỏe mạnh và làm nghề chăn dê cừu vùng đó...
Vào một ngày nọ , chàng trai trẻ cùng bầy cừu đang băng ngang qua con đường mòn ven núi , thình lình có một chiếc xe ngựa ( carriage ) từ xa chạy vùn vụt đến.
Xe đụng phải bầy cừu , chàng trai trẻ xông đến hỏi người lái xe hà cớ sự gì mà chạy nhanh thế , đến nổi cán chết con cừu của chàng.
Trên xe một quan gia gương mặt hầm hầm , không nói gì cả mà từ trên xe quất rọi xuống đầu chàng trai nhiều nhát roi mạnh.
Chàng trai ấy chụp được ngọn roi , giật mạnh và làm vị quan gia ấy té xuống đất.
Quan gia bèn rút gươm đâm mạnh vào chàng trai trẻ ấy., không nói không rằng gì cả. Chàng trai né được lưỡi gươm của quan gia., anh bèn trở ngược cấn gươm và vô tình sốc gươm vào ngực quan gia.
Thế là tự nhiên chàng trai trẻ ấy giết người. Nhưng lỗi ấy hoàn toàn là do vị quan gia ấy gây ra trước. Lời sấm “ oracle “ của nữ đồng cốt tiên đoán thành sự thật .
Chàng trai trẻ chăn cừu ấy – vô tình giết cha mình. Chàng trai ấy tên Oedipus. Vua Laius bị con trai mình giết chết.
Còn tiếp . . .phần 2
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Các bạn có thể:
- Viết bình luận trước, sau đó. .
- Copy và dán trực tiếp link ảnh vào khung nhận xét. Sau link ảnh đã dán, không gõ thêm bất kỳ ký tự nào nữa (kể cả nhấn phím Enter).
- Cám ơn Bạn đã bình luận về bài viết.