SỰ TÍCH CON HEO

Ngày xưa, có hai vợ chồng nông dân sống rất nhân hậu. Họ cần cù làm việc, tiết kiệm và hay giúp đỡ người nghèo. Họ đã cất được 5 gian nhà gỗ lim, có trâu khỏe, ruộng tốt, vườn cau, ao cá. Nhưng cuộc sống lại không đơn giản như thế, bởi vì họ vẫn buồn vì không có con cái. Làng xóm dị nghị, họ tìm thầy tìm thuốc khắp nơi, tốn kém nhiều rồi. Một hôm, có người mách rằng họ muốn có con thì phải cầu tự – nghĩa là phải làm điều gì đó để lại công đức cho thần thánh, cho người đời.

Từ đó, đêm nào họ cũng trằn trọc tìm việc làm công đức. Người chồng đề nghị lấy tiền xây dựng một ngôi đền, người vợ đồng ý. Ngay hôm sau, họ đi mua gỗ. Ba tháng sau, ngôi đền uy nghi mọc giữa thôn Đoài. Các vị thần Của Cải, Trí Tuệ, Sức Khỏe, Ăn Chơi đều quy tụ về. Ai ước nguyện sao thì được vậy.

Vợ chồng nọ cầu xin có con, thần thương lắm nên cho họ có con trai khôi ngô và khỏe mạnh. Nhưng họ quý con quá nên hóa tội. Được nuông chiều, cậu Hợi trái tính ngược nết, đối xử tệ với song thân. Cậu lười biếng, chỉ thích ngủ và chơi bời, dỗ dành mãi mới chịu đến trường, nhưng vừa ngồi xuống ghế đã ngủ gật, thế nên học suốt ba năm vẫn chưa viết được chữ Hợi – tên của nó. Rồi Hợi bỏ học, la cà lêu lổng khắp xóm làng, ngoài bãi, ven sông,... Tệ hơn nữa, khi có vợ thì Hợi lại đuổi cha mẹ ra ở riêng. Mặc thế, ông bà vẫn hết lòng chiều chuộng vì thương con.

Lúc người vợ hấp hối, bà bảo chồng gọi Hợi lại, nắm lấy tay và nói trong hơi thở thều thào: “Cha mẹ thật ân hận vì chưa lo cho con được nhiều. Nay mẹ sắp qua đời, mẹ muốn biết con có nguyện vọng gì để khi xuống suối vàng mẹ sẽ phù hộ cho con”. Nghe vậy, Hợi nói ngay: “Con ước suốt đời không làm mà được ăn no, ngủ không bị quấy rầy. Tóm lại, con muốn được người ta hầu hạ”.

Mai táng vợ xong, người chồng vào đền cầu xin cho con được như ý nguyện. Các thần linh hội ý với nhau và thấy thật khó xử. Nếu xin giàu sang, minh mẫn, khỏe mạnh hoặc ăn chơi phóng đãng thì dễ. Đằng này nó chỉ ước mơ tầm thường là ăn no, ngủ kỹ. Khó nữa là nó muốn bắt người ta hầu hạ, điều này vượt quá quyền hạn của các vị thần trong đền. Họ bàn với nhau tâu lên Ngọc Hoàng. Vừa nghe xong, Ngọc Hoàng ngoảnh lại nói với thần Trí Tuệ: “Thật đáng buồn cho giống người. Ta sinh ra họ cốt để làm đẹp cho thiên hạ. Vậy mà nay có kẻ chỉ ước ao ăn ngủ, lại còn muốn người ta hầu hạ nữa. Thật tồi tệ, tệ quá!”

Thần Trí Tuệ cúi đầu lạy: “Bẩm Ngọc Hoàng, cha mẹ của Hợi là người nhân đức, chính họ đã có công xây đền cho các thần linh. Nếu ta không giúp họ thì sẽ mất uy tín ạ”.

Ngọc Hoàng thấy thần Trí Tuệ nói đúng, nhưng như thế thì vô lý quá. Ai đời là đồng loại với nhau mà lại bắt người này hầu hạ người kia. Bỗng Ngọc Hoàng reo lên: “Ta nghĩ ra rồi. Thần lại đây ta bảo”.

Thần Trí Tuệ hớn hở đến quỳ dưới bệ rồng nghe Ngọc Hoàng ôn tồn: “Tên Hợi ước được ăn no, ngủ yên, có người hầu hạ chứ gì? Thế thì Ta cho nó làm kiếp con lợn. Nó được như thế, nhưng đoản thọ và chính tay người hầu hạ nó sẽ giết nó”.

Thần Trí Tuệ toan biện hộ cho người nông dân vài điều nữa nhưng Ngọc Hoàng đã giũ áo đi ra. Thần buồn bã bay về làng Đoài thì được tin ông lão nông dân và con trai tên Hợi đã mất cách đây nửa năm. Điều lạ là trong làng Đoài mọc lên một ngọn núi nhỏ có lửa, cháy chập chờn dòng chữ “Ốc Thượng Thổ”. Trong làng Đoài nhà ai cũng có ổ tò vò mọc chi chít trên nóc nhà, nhà nào cũng nuôi một giống vật lạ: Mõm dài, tai lớn, bốn chân nhỏ, thân mập ù, nục nịch thịt. Tiếng kêu “éc éc” nghe ghê lắm. Giống ấy phàm ăn, cứ ăn xong thì ngủ. Hơi ngót dạ lại rống đòi ăn làm cho người làng phải bưng xách nấu nướng thật vất vả. Vì nguyện vọng nuôi nó chóng lớn để mau giết thịt nên người ta đặt tên là Lớn. Lâu ngày, người ta gọi chệch là... Lợn.

Sự tích là câu chuyện răn đời. Sự Tích Con Lợn nhắc nhở các bậc cha mẹ đừng nuông chiều con cái, thương không đúng cách chỉ là hại con (và tự hại mình), ghét con đúng cách lại là thương con. Lời xưa vẫn không hề cũ: “Thương con cho roi cho vọt, ghét con cho ngọt cho bùi”.

Thật vậy, tiền nhân so sánh: “Dưỡng nam bất giáo như dưỡng lư, dưỡng nữ bất giáo như dưỡng trư” – nghĩa là “Nuôi con trai mà không dạy cũng như nuôi con lừa, nuôi con gái mà không dạy cũng như nuôi con heo” (Lư là Lừa, Trư là Heo, Lợn).

ST