Chiến tranh Ukraine đã kéo dài gần 3 tháng, Quân đội Nga xâm lược
vẫn chưa đạt được các thắng lợi quân sự theo như kế hoạch dự trù..
Quân đội Nga đã thất bại trong các mục tiêu tấn chiếm Thủ đô Kiev và Thành phố
lớn thứ nhì Kharkiv của Ukraine. Thiệt hại quá nhiều xe tăng và chiến xa..
Không quân hầu như tê liệt không hoạt động..Hải quân cũng không hơn.
1- Biển Đen : Giá trị chiến lược
Cuộc chiến tranh trên biển tại Ukraine ít được báo chí lưu ý, ngoài câu
chuyện xảy ra tại Đảo Snake Island (Zmiyiny Island) và sau đó là
chiến công Ukraine đánh chìm Soái hạm Moskva của Nga bằng hai phi đạn ‘tự chế’
Neptune..và sau đó nữa có thêm các tin về chiến hạm Nga tiếp tục bị bắn cháy và
bắn chìm..
Kế hoạch hành quân trên biển của Nga đã được sửa soạn từ tháng
Giêng 2022 khi Hải quân Nga tập trung các chiến hạm từ Các Vùng Chỉ huy Hải
quân về khu vực Đông Địa Trung Hải và Biến Đen, dự trù thực hiện kế hoạch cổ điển
của vai trò Hải quân trong chiến tranh : biểu dương sức mạnh và làm chủ
vùng biển liên hệ.
Nhiệm vụ quan trọng nhất của Hải quân Nga yểm
trợ cho các kế hoạch xâm lăng của Putin từ phía biển bao gồm : tái tiếp tế cho
quân trên bộ, dùng hải pháo bắn yểm trợ chính xác vào các mục tiêu phòng thủ của
Ukraine tại dọc duyên hải và vào sâu hơn trong đất liền, đồng thời kiểm soát
các lưu thông hàng hải trong khu vực Biển Đen.
Trước khi khởi động cuộc chiến xâm lược , HQ Nga đã tập trung 2
Chiến đoàn Hải quân hùng mạnh tại Địa Trung Hải và Biển Đen.
Chiến đoàn Biển Đen ( thuộc Hạm đội Biển Đen Nga) tập trung thêm 6 Tàu đổ
bộ (LST=Landing Ship Tanks) chuyển từ các Hạm đội Vùng Biển Baltic và Biển
Bắc đến, và dàn các chiến hạm quan trọng, bao vùng phía Đông của Địa Trung Hải..(như
dấu hiệu ngăn ngừa, ‘răn đe’ các can thiệp ‘nếu có’ của Hải quân Khối NATO, đồng
thời bảo vệ Căn cứ HQ Nga tại Syria đề phòng nếu chiến tranh lan rộng
!)
Biển Đen là Chiến trường chính. Hải quân Nga thực
sự kiểm soát hữu hiệu khu vực phía Bắc của Biển Đen ; phong tỏa tất cả các hải
cảng của Ukraine và kiểm soát hầu như toàn bộ duyên hải Biển Azov ngoại trừ
Mariupol ; trước nguy cơ này HQ UKraine đã phải ‘tự tháo nước cho chìm
‘Soái hạm Hetman Sahaidachny, đang sửa chữa trên ụ nổi, để tránh bị
lọt vào tay quân Nga..
Trong giai đoạn đầu của cuộc xâm lăng, Nga đã bất cẩn gây những nguy cơ
‘gây hấn’ trên biển khi gây hư hại, bắn chìm các tàu của Romania, Panama,
Estonia và Bangladesh đang đậu tại bến cảng hay đang di chuyển trong khu vực.. (Sự
kiện tấn công các tàu bè của các quốc gia không liên hệ vào cuộc chiến.. như Đức
đánh chìm tàu chở hành khách Lusitania đã lôi Mỹ vào Thế chiến 1). Estonia
là một quốc gia thuộc khối NATO, Nga đánh chìm chiếc tàu chở hóa chất của
Estonia đã tạo căng thẳng và có thể xem như gây hấn ?
Chiến tranh tiếp diễn, HQ Nga đã thực hiện có hiệu quả việc phong
tỏa duyên hải Biển Đen của Ukraine : thông báo “Notice to Mariners (NOTAMs) trên
phần lớn hải phận Biển Đen. Hiệp hội các Chủ nhân Thương thuyền Thế giới (Joint
Negotiation Group) đã phải công bố cho hội viên : “Vùng biển bao gồm phân nửa
hải phận phía Bắc Biển Đen và toàn biển Azov là khu vực “Chiến tranh” (Warlike
Operations Areas). Công bố này gây nhiều trở ngại lập tức cho các thương
thuyền vận chuyển hàng hóa đến Ukraine vì liên quan đến việc bảo hiểm tàu
thuyền. Để tránh các rủi ro, thương thuyền đã phải đổi hải trình cặp vào
các bến cảng thay thế, ngoài khu vực bị phong tỏa, tăng thêm chi phí vận chuyển,
tạo thêm khó khăn cho kinh tế Ukraine.
Hành động của Nga, gây một phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia hội
viên NATO. Thổ cho đóng một phần (partial closure) Eo biển Bosporus,
Eo biển rộng 1 mile này là lối thông duy nhất, nối liền Biển Đen với Địa Trung
Hải để từ đây ra các đại dương..Thổ viện dẫn Điều khoản Montreux 1936 giới
hạn việc lưu thông các chiến hạm Nga và Ukraine qua Eo này.. và Hạm đội Nga tại
Biển Đen bị kẹt..
Trái với các thất bại của Bộ binh và KQ Nga trong các trận đánh tại vùng
Bắc Ukraine khi khởi đầu cuộc xâm lăng, HQ Nga hoạt động tương đối hữu hiệu :
- Giải tỏa các
thương thuyền khỏi vùng ven biển Ukraine
- Yểm trợ cho bộ
binh đổ bộ và tiến chiếm các thành phố nhỏ dọc ven biển , sử dụng các phi
đạn SS-N-30 Kalibr, từ chiến hạm pháo kích vào các mục tiêu trên
bờ, giúp quân Nga tiến dọc ven Biển Azov về phía Mariupol.
- Tạo nghi binh
: đổ bộ về hướng Odessa trong khi tấn công Thành phố Mykolaiv.
- Tấn công và
chiếm đảo Snake..
2- Vai trò của Đảo “Snake Island”
Snake Island, tên Ukraine là Zmiinyi Island, là một
đảo nhỏ của Ukraine trong Biển Đen, rộng khoảng 0.17 km vuông , dài 0,66 km và
ngang 0.44 km ; cách Odessa 140 km về phía Nam , cách bờ biển Romania 40 km.
Dân
số chừng 100 người , tập trung tại thủ phủ Bile gồm một toán binh sĩ phòng thủ,
và các nhân viên kỹ thuật, hải dương học cùng gia đình.. Trên đảo có một hải
đăng, có một cầu tàu nhỏ dành cho tàu nhỏ có độ mớn nước (draught) 8m cập vào
được..Trên đảo không có thiết bị quân sự..
Đảo trở nên nổi tiếng.. nhờ Chiến tranh Ukraine :
Ngày 24 tháng 2, 2022, ngay trong ngày đầu của cuộc xâm
lăng, 2 chiến hạm Nga : Vasily Bykov và Moskva đã tấn công
vào đảo : Ra lệnh cho quân trú phòng đầu hàng, nếu không sẽ bị pháo kích..Câu
trả lời trở thành ‘nổi tiếng’ và loan đi khắp thế giới : “Russian
warships, go fuck yourself” và thành biểu tượng cho tinh thần kháng
chiến chống Nga của quân-dân Ukraine, Sau đó quân Nga đổ bộ và chiếm đảo.
Ngày 26 tháng 2, Ukraine cho biết Nga đã tịch thu
chiếc tàu nghiên cứu và cứu sinh Sapphire của Ukraine ngoài khơi đảo..
Ukraine cũng cho biết lực lượng trú phòng gồm 13 quân
nhân thuộc Lực lượng phòng thủ biên giới của Ukraine.
(Nga thông báo 82 quân Ukraine đầu hàng ?)
Ngày 27 tháng 4 Ukraine cho biết đã mở các cuộc tấn công vào đảo bằng
Không quân và các drones
- Snake
Island : vị trí chiến lược ?
Chiến lược làm chủ không phận của vùng biển phía Bắc Biển Đen của Nga là dùng
các dàn phi đạn phòng không S-300 đặt trên Chiến hạm Moskva, hoạt động tại
Snake Island..Moskva đã cản trở việc hoạt động của Không quân và Lực lượng
drones của Ukraine.
Ngày 22 tháng 3, Ukraine đã thành công khi len lỏi, dùng súng phóng hỏa
tiễn cầm tay loại cũ Kornet bắn cháy được một chiến đỉnh Raptor tại Mariupol
Ngày 24 tháng 3 là chiến công bắn cháy Tàu đổ bộ tại Berdyansk bằng phi
đạn của Ukraine loại Tochka..
(Hệ thống phòng không do Moskva bao vùng đã không
phát hiện được các phi đạn)
Ngày 13 tháng 4 : Moskva bị loại khỏi
vòng chiến : cháy và sau đó chìm..
Khoảng trống ‘phòng không’ sau khi Moskva bị chìm, giúp Ukraine sử dụng các
drones không gặp trở ngại..Nga tìm cách đưa vào đảo các dàn phi đạn phòng không
SA-15 Tor để thay cho S-300 (trên Moskva) :
- 7 tháng 5,
tàu đổ bộ loại ‘Serna” chở hệ thống Tor vào đảo bị ‘nhìn thấy’ và drones
Ukraine đánh chìm ngay tại bến cầu tàu khi đang bốc hàng.
- KQ Ukraine ,
hoạt động hữu hiệu hơn..oanh kích quân Nga chiếm đóng đảo..
- 8 tháng 5 :
thêm 2 chiến đỉnh Nga hoạt động quanh Snake Island cũng bị đánh chìm bằng
drones cùng một trực thăng Nga bị hạ khi đang chuyển quân..
- 9 tháng 5 Nga
tiếp tục dùng Tàu đổ bộ lớp Dyugon,.tính đưa SA-15 Tor lên đảo
Nga đặt một kế hoạch lâu dài, dự tính chiếm hữu luôn đảo (kiểu Tàu làm với
Hoàng Sa), thiết kế thành một căn cứ đặt các phi đạn phòng không với mục đích
kiểm soát khu vực Đông Bắc của Biển Đen..
Các Nhà nghiên cứu Chiến lược Phương Tây nhận định (BBC News
5-12-2022)
“Nếu Nga thiết lập được các dàn phi đạn S-400 phòng không trên Đảo..
sẽ có nhiều thay đổi về chiến lược và chiến thuật trong khu vực ! Odessa trong
tầm đe dọa và sườn phía Nam của NATO cũng gặp vấn đề ! Romania đứng trước nguy
cơ bị tấn công (tuy nhiên NATO đã đề phòng khi gửi đến đây các lực lượng quân đội
Pháp và Bỉ ngay từ khi Nga khởi động cuộc chiến)
Romania cũng còn bị đe dọa về kinh tế: Snake
Island nằm gần cửa Sông Danube, (sông này phân chia biên giới Ukraine-Romania,
Hải cảng Constants của Romania trên Biển Đen cũng rất gần và hiện là nơi tiếp
nhận các tàu chở hàng (containers) cho Ukraine, và nọi xuất cảng lúa mì của
Ukraine.. (vì không vào được Odessa)
Theo nhà phân tách Alexander Mikhailov : “Quân đội
Nga trên Snake Island (nếu Nga chiếm hữu) sẽ ở vào vị thế kiểm soát lưu thông
hàng hải đi vào vùng Tây-Bắc Biển Đen và vào lưu vực Sông Danube, đường thủy dẫn
vào khu vực Đông-Nam Âu châu Nga sẽ có khả năng ngăn chặn
con đường thủy này khi cần !)
Nếu Nga chiếm hữu Đảo, Ukraine sẽ bị nhiều bất
lợi về chiến lược và kinh tế :
- Hiện Ukraine
đang phải tạm đóng cảng Odessa (dùng để xuất cảng nông sản)
- Đặt các hệ thống
phòng không trên đảo sẽ yểm trợ được cho quân Nga đổ bộ vào Odessa cùng
các tiếp liệu cần thiết (vai trò thật sự của chiếc Mosksva trong kế hoạch
xâm lăng của Nga)
- Quân Nga, từ
Odessa có thể tiến qua vùng Transnistria (vùng ảnh hưởng Nga đang
đòi ly khai khỏi Moldova) !
(Về phương diện lịch sử : Snake Island thuộc Romania cho đến khi được nhượng
cho Liên Bang Soviet (USSR) vào 1948 ; Soviet đặt tại đây một giàn radar
(Romania chấp nhận vì khi đó dưới ảnh hưởng Soviet đến 1989). Ukraine nhận đảo
khi Khối Soviet tan rã; Năm 2009 Toà Án Quốc Tế The Hague phán quyết về giới hạn
lãnh thổ đã dành cho Romania 80% sở hữu thềm lục địa tại Biển Đen , vùng quanh
Đảo và Ukraine được chia 20%. Vùng quanh Snake Island .. có thể có những
mỏ dầu và khí đốt.. có giá trị khai thác !
Ukraine cũng có những kế hoạch ‘tái chiếm’ đảo, nhưng hiện nay chỉ dùng
drones tấn công lực lượng Nga trên đảo, phong tỏa đảo, phá hủy các hệ thống
phòng không do Nga đưa lên đào và đánh chìm các tàu tiếp liệu, kể cả nước uống.
Được sư yểm trợ của các vệ tinh Sentinel-2..
Ukraine ‘nhìn rõ’ mọi hoạt động của Nga trong khu vực..Phi cơ tuần thám
Poseidon P-8 bay ‘ngắm cành Biển Đen’ cung cấp cho Ukraine các vị trí chính xác
của các tàu.. lốn nhỏ của HQ Nga; hiện nay Hạm đội Nga đang.. tạm nghỉ (dưỡng
quân ?) tại Sebastopol
Vị trí của Snake Island : Romania, Ukraine và vùng
thủy vực Sông Danube
Snake Island và vấn đề lãnh hải ?
Snake
Island là một vấn đề tranh chấp giữa Ukraine và Romania về lãnh hải :
Tình trạng pháp lý (Status) của đảo sẽ xác định cho giới hạn của thềm lục địa
và lãnh hải kinh tế của hai nước .
- Nếu Snake
Island được công nhận là một đảo, thì thềm lục địa và vùng biển
quanh đảo sẽ thuộc Ukraine.
- Nếu chỉ là một
Khối đá nhô lên khỏi mặt nước (Rock), thì theo Luật biển quốc tế,
biên giới lãnh hải sẽ được phân chia giữa Ukraine và Romania, không tính sự
có mặt của.. khối đá !
3- Thiệt hại của Hải quân Nga :
Cuộc đối đầu của Lực lượng Hải quân ‘nhỏ bé’ Ukraine chống lại Hải quân của
một Cường quốc được xếp vào hạng Ba trên Thế giới thật kỳ diệu. Trang bị với những
phi đạn ‘tự chế’ (được sự trợ giúp của hệ thống vệ tinh không thám của Mỹ)
Ukraine đã đẩy lui các chiến hạm tân tiến của HQ Nga ra xa, khỏi vùng biển để có
thể yểm trợ cho Bô binh Nga đang thiếu tiếp liệu trong các trận đánh dọc duyên
hải !
Xin liệt kê vài thiệt hại chính thức của Nga :
Ngoài Soái hạm Moskva, Nga còn mất nhiều Chiến hạm đổ bộ, lớn như chiếc
Orks (lớp Alligator) , các LST cỡ trung và nhỏ ; cùng các Chiến đỉnh loại
Raptor..
1-
Chiến đỉnh Raptor :
Hạm đội Biển Đen của Nga, trước khi Nga xâm lăng Ukraine có 8 Chiến đỉnh
Raptor, ngày (5/13/2022) chỉ còn lại ba (3) chiếc..
Tuần duyên đỉnh (Patrol boat) lớp Raptor (ký hiệu
Nga là Project 03160) được HQ Nga khởi đóng từ 2013 và sử dụng từ 2014-15. Tổng
số dự trù đóng là 24 chiếc và có 17 chiếc được hoàn thành..
Chiến đỉnh có các nhiệm vụ tuần tra ven biển, giúp bảo vệ biên giới hải
phận, phòng thủ căn cứ. Dùng trong các nhiệm vụ cứu nạn, chuyển quân (chở được
20 binh sĩ) dọc ven biển cho các căn cứ cách nhau trong vòng 160km, yểm trợ cho
các tàu đổ bộ..
Kích thước : 16.9 m x 4.1 m x 3.5 m ; mớn nước : 0.9m ; trọng tải : 23 tấn.
Vận
tốc 20 knots (37 km/giở); Tầm hoạt động : 560 km ( 300 hải lý)
Vũ
khí trang bị 1 đại liên 14.5 ly Kord = 2 7 ly 62 PKP Pecheneg
Thủy
thủ đoàn : Ba nhân viên
Thiệt hại tại Ukraine :
- Ngày 21
tháng 3 : Chiếc Raptor đầu tiên bị Bộ binh Ukraine bắn cháy
(Ukraine thông báo là bắn chìm; Nga cho biết là hư hại ) tại gần Mariupol,
bằng súng phóng hỏa tiễn cầm tay..(9M133 Kornet gốc Nga, cùng trang bị
với Ukraine)
- Ngày 2
tháng 5 : 2 chiếc Raptor bị drones Bayraktar TB-2 đánh chìm quanh
Snake Island (Ukraine có cho chiếu video trận đánh này). Drones TB-2 dùng
‘đạn tinh khôn MAM-L (Micro-Smart-Munition) trong trận tấn công
(MAM-L dài 1m; nặng 22 kg, tầm hữu dụng 8km (có gắn hệ thống định vị
Global Positioning, và hệ thống tìm mục tiêu ‘semi-active Laser seeker’)..
- Ngày 7
tháng 5 : Ukraine cho biết bắn chìm thêm 2 Raptor, bắn hư
hại 1 chiếc khác, cùng lúc với 1 tàu đổ bộ lớp Serna , gần Snake Island..
Ukraine
cho biết thêm : Một trong hai chiếc Raptor bị đánh chìm là chiếc 001 mà
Putin thường dùng khi duyệt.. binh ! (parade boat?)
2- Các chiến hạm đổ bộ :
Nga
bị thiệt hại một số Tàu đổ bộ đủ cỡ : (Nga có 11 chiếc đủ loại tập trung
tại Biển Đen)
- Tàu đổ bộ
Orsk (lớp
Alligator) (một số tài liệu ghi tên tàu này là Saratov ?)
Chiếc
này bị đánh chìm tại Berdyansk ngày 24 tháng Ba bằng một hỏa tiễn OTR -21
Tochka
Ba
ngày trước, Đài truyền hình Nga có cho chiếu cảnh chiếc chiến hạm này đổ quân
và tiếp liệu lên cảng Berdyansk, có cả xe tăng, xe thiết giáp
Tàu
đổ bộ Orsk , lớp Alligator (NATO gọi là lớp Tapir) thuộc loại Large
Landing Ship trọng tải 4000 tấn ; Kích thước 112.8 m x 15.3 m , chở được
300-425 binh sĩ và 30 xe tăng hay 40 chiến xa bọc thép.. Thủy thủ đoàn 55 nhân
viên. Trang bị hệ thống phi đạn phòng không SA-N-5 ; Súng đại bác 57 ly đôi, và
phòng không 23 ly.
Cũng trong trận tấn công này, Nga bị thiệt hại thêm hai tàu đổ bộ Caesar
Kunikov và Novocherkassk lớp Ropucha, đậu bên cạnh chiếc Orsk, hư
hại nặng tuy không chìm.. Tàu đổ bộ Ropucha trọng tải 2.200 tấn ; kích thước
112.5 m x 15 m draft 3.7 m. vận tốc 33 km/g = 18 knots chở được 340 binh
sĩ và 10 xe tăng (hay 12 chiến xa.Thủy thủ đoàn 87-98 nhân viên. Nga có tổng cộng
28 chiếc loại Ropucha: 6 chiếc được di chuyển từ Hạm đội Baltic và Hạm đội Bắc
vào khu vực Biển Đen vào tháng 2/2022, để sửa soạn cho cuộc xâm lăng..
Tàu
đổ bộ lớp Alligator (một chiếc bị chìm tại Berdyansk)
Tàu đổ bộ
lớp Ropucha
Ngày 7 tháng 5 , một LCU lớp Serna đã bị drone TB-2 đánh
chìm tại vùng Snake Island, khi đang cặp cầu tàu..Một hệ thống phòng không
loại 9K331 Tor-M-1 chở trên tàu bị phá hủy..
Nga có 12 chiếc đóng từ 1994-2014, loại tàu đổ bộ nhỏ (landing craft) :
25.6 m x 5.6 m chở được 92 binh sĩ, 1 xe tăng hay 2 xe bọc sắt, tầm hoạt
động khoảng 1.100 km.
Serna class LCU
3
– Soái hạm Moskva :
Vụ chiếc Soái hạm Moskva bị đánh chìm ngày 13 tháng Tư đã
được giới Truyền thông loan tin rất nhiều. Giới quân sự, nhất là Hải quân cũng
có nhiều bài phân tích lý do, phân tích vũ khí và cả khả năng của Hải quân Mỹ
khi cần đối đầu với HQ Tàu!
4- Các chiến hạm Ukraine ‘thông báo ‘ là bắn trúng (?) Nga cho
là tuyên truyền, cho đăng hình ảnh tại các bến đậu .. nhưng không còn thấy hoạt
động trong khu vực Snake Island ?
- Tuần dương hạm
(frigate) Admiral Makarov trang bị hỏa tiễn có hướng dẫn mục
tiêu (guided missiles), bị ‘cho’ là trúng phi đạn Neptune của Ukraine tại
khu vực Snake Island (ngày 6 tháng 5). Tin không được kiểm chứng, tuy
nhiên Chiến hạm này sau đó được ‘nhìn’ thấy tại Sevastopol và không
trở lại vùng Snake Island..
- Patrol boat Vasily
Bykov (Project 22160) nhập HQ Nga 2018. Nga có 3 chiếc thuộc Hạm đội
Biển Đen..Đây là chiếc chiến hạm đã cùng chiếc Moskva tấn công Snake
Island khi cuộc chiến xâm lăng bắt đầu. Ukraine thông báo bắn hư hại nặng
chiếc này ngày 7 tháng 3.
- Tàu yểm trợ-tiếp
liệu (Naval support ship) Vsevolod Bobrov, bị tấn công, cháy
và phải kéo về Sevastopol (?) ngày 14 tháng 5, cũng tại vùng Snake Island.
5- Các diễn tiến sau Moskva :
Theo nhận định của các Nhà phân tích quân sự : HQ Nga thay đổi chiến
thuật (?)
Vai trò chính của Moskva là phòng không, di động với
các dàn S-300. Nay không còn Moskva, các drones của Ukraine tự do hoạt động :
Ukraine khởi đầu bằng phá hủy, bằng drones, các hệ thống
phòng không Nga đem đặt lên đảo với các SA-15 Tor và tấn công các chiến đỉnh
Nga, loại Raptor đổ quân biệt kích và tiếp liệu nhẹ lên đảo
Hạm đội Nga, tránh tổn thất , đành rút các chiến hạm’
có giá trị’ về Sevastopol (như KQ rút phi cơ về bên trong đất Nga) (hoạt động của
các chiến hạm Nga bị Vệ tinh gián điệp và phi cơ không thám Mỹ theo dõi, xác định
các vị trí, hải trình .. và cung cấp cho Ukraine để đánh chặn ..)
Ngày 7 tháng 5 dùng Tàu đổ bộ nhỏ lớp Serna đưa SA-15 vào
đảo, nhưng bị drone.. đánh chìm ngay lúc đổ hàng.. làm kẹt luôn cầu tàu ..Nga
dùng chiến đỉnh raptors và trực thăng để tiếp viện.. Nhưng ngày 8 tháng 5.. 2
raptors cũng bị đánh chìm và trực thăng đổ quân cũng bị bắn cháy..
Nga chưa chịu.. thua ! Ngày 5 tháng 9 định dùng tàu
đổ bộ lớp Dyugon đem SA-15 Tor vào nhưng không có kết quả ?
(LCU lớp Dyugon là những tiểu đỉnh đổ bộ =landing craft)
mới của Nga (chỉ đóng có 5 chiếc), bắt đầu hoạt động vào 2010 ; Trọng tải 280 tấn
; 45m x 8.6m x 5.1 m ; vận tốc 65km/g (35 knots); tầm hoạt động 920 km ; Chở
khoảng 120-140 tấn hàng, 3 xe tăng hay 5 xe bọc thép; 100 binh sĩ..)
Trần Lý