Thiện Duyên

“ Người ơi gặp gỡ làm chi ,

Trăm năm biết có duyên gì hay không? ” 

Trong cuộc đời của mỗi con người, ngoài cha mẹ họ hàng ruột thịt thì những mối tương quan gặp gỡ còn lại là do duyên phận. Chính nhờ những duyên phận hay còn gọi là thiện duyên này mà con người có những cơ hội tạo nên những biến đổi ngoạn mục cho cuộc sống của mình. Do vậy, ca dao Việt Nam cũng có câu: 

“ Chim khôn đào đất ăn trùn ,

 Anh hùng lỡ vận lên nguồn đốt than.” 

Quả vậy, trong lịch sử nhân loại, không thiếu các bậc vĩ nhân anh hùng khi chưa gặp thời thế thuận lợi, họ cũng chỉ biết lui về ở ẩn, ngao du sơn thủy, câu cá, dạy học cho đến ngày gặp được minh chủ như một thiện duyên của mình. Lúc đó họ như rồng gặp mây, thỏa chí mang tài mang đức ra giúp ích cho muôn dân muôn họ. Vì thế, sự tỏa sáng tài năng của một người chính là kết quả của một cuộc giao duyên tuyệt vời giữa tiềm năng của người đó và người đã phát hiện và tạo những điều kiện thuận lợi cho tiềm năng đó phát triển. 

Vì thế nếu chúng ta có được một cuộc sống tốt đẹp, có một sự thành công nào đó hãy hiểu rằng đó là nhờ những “ thiện duyên” mà Thượng Đế đã gởi đến cho chúng ta. Tư duy này không hề làm giảm bớt giá trị tự thân hay không thừa nhận những nổ lực, cố gắng của con người  nhưng nó chỉ giúp ta ý thức thân phận mình một cách đúng đắn hơn, viên mãn hơn. Những “ thiên duyên” mà cuộc sống gởi đến cho chúng ta đó là những bạn bè tốt, những người lãnh đạo có đức, có tài của một đất nước hay một tôn giáo, những lời hay ý đẹp trong sách vở, trong kho tàng kiến thức của nhân loại giúp cuộc sống của chúng ta ngày càng thành toàn hơn.  

Trong Điển Tích Phật Giáo có câu chuyện Hòn đá sang sông như sau : 

Một hôm Phật cùng các đệ tử đi đến một con sông. Nước sông mênh mông, chảy xiết. Phật cúi xuống nhặt hòn đá khá to rồi quay lại hỏi các đệ tử:

- Các con hãy trả lời ta, hòn đá này ném xuống sông thì nổi hay chìm?

Vừa nói dứt lời Phật ném hòn đá xuống sông. Đương nhiên hòn đá chìm mất tiêu luôn. Đệ tử không hiểu ý thày hỏi là thế nào, thầm nghĩ: đá ném xuống nước tất nhiên phải chìm, đơn giản có vậy mà cũng hỏi. Nhưng thày hỏi thì đồ đệ vẫn phải trả lời. Họ đồng thanh thưa:
- Thưa Thế Tôn, đá chìm ạ.

Phật thở dài nói:- Ôi! Hòn đá này mới vô duyên làm sao. 

Nghe thày than thở, đệ tử càng ngơ ngác suy nghĩ: đá ném xuống nước phải chìm đấy là lẽ tự nhiên, làm gì lại có hòn đá vô duyên hay hòn đá có duyên. 

Phật chậm rãi nói:

- Có hòn đá vuông mỗi chiều 3 thước, đặt xuống nước không những không chìm mà nó còn qua được bên kia vẫn khô ráo, các ngươi có thể nói cho ta biết vì sao không?

Đệ tử suy nghĩ mãi vẫn không tìm ra lời giải đáp, xin thày giảng giải. 

- Đơn giản quá, chẳng qua hòn đá ấy có thiện duyên, đấy là cái thuyền. Đá đặt trong thuyền chở qua sông rõ ràng không chìm mà cũng không ướt. Con người ta cũng như vậy thôi, nếu ai gặp thiện duyên thì mọi việc tốt đẹp, sẽ trở nên người tốt. Nếu không sẽ chẳng làm nên trò trống gì, trở thành kẻ ác. Vậy nên con người ta sinh ra trên đời phải chọn thày tốt mà học, chọn bạn tốt mà chơi, chọn điều tốt mà theo. Đấy chính là thiện duyên của con người vậy.

Đệ tử nghe Phật nói mới hiểu rõ đạo lý làm người nên ai nấy vui mừng khôn tả.

Quả thật, khi rơi xuống dòng sông, hòn đá chỉ có thể chìm, cho dù nó chỉ nhỏ bằng một hạt sỏi, nhưng dẫu là một tảng đá, thì nó vẫn di chuyển qua bên kia sông “ không chìm mà cũng chẳng ướt” nếu “ đá được đặt trong thuyền chở qua sông” bởi bàn tay của con người.” Hòn đá có thiện duyên, đấy là cái thuyền”.  Cũng vậy, chính nhờ các mối tương quan trực tiếp hoặc gián tiếp xảy ra trong cuộc sống, trong xã hội đã giúp tạo nên những cơ hội kỳ diệu trong cuộc đời của mỗi con người. Đặc biệt trong cuộc sống hiện đại, khi mà sự vận động phát triển của một sự kiện, một công trình luôn là kết quả của sự đóng góp công sức của nhiều người, thì mối tương quan qua lại giữa các thành viên trong một tập thể, một xã hội càng được xây dựng một cách chặt chẽ và tốt đẹp hơn. Chúng ta không phủ nhận sự đóng góp cách hiệu quả của những nhân tố hạt nhân trong một tập thể, một bộ phim không thể thành công nếu không có ít nhất là một diễn viên xuất sắc. Thế nhưng điều đó không có nghĩa là tập thể đó, bộ phim đó gặt hái được thành công mà không cần nhờ sự tác động, giúp đỡ dù trực tiếp hay gián tiếp của những người khác.  

Như chúng ta đã biết, thứ Bảy vừa qua, Đức Thánh Cha Phanxico đã bắt đầu chuyến hành hương lịch sử dài 10 ngày thăm Cuba và Hoa Kỳ sau khi bí mật làm trung gian cho việc xích lại gần nhau giữa hai cựu thù của Chiến Tranh Lạnh. Trong một diễn văn để nghinh đón Đức Thánh Cha Phanxico tại phi trường quốc tế Havana, Fidel Castro nói rằng chính phủ cộng sản Cuba đã “thiết lập một xã hội công bình có công lý xã hội”. Ông cám ơn Đức Giáo Hoàng đã làm trung gian cho các cuộc thương thuyết nhằm đạt hòa hoãn giữa Hoa Kỳ và Cuba. Đức Thánh Cha Phanxicô đã chào mừng sự hoà hoãn giữa Hoa Kỳ và Cuba như là một khuôn mẫu hoà giải. Ngài thúc giục tổng thống Barack Obama và chủ tịch Raul Castro tiếp tục làm việc để xây dựng các mối liên hệ bình thường khi ngài bắt đầu chuyến thăm hai nước cựu thù của Chiến Tranh Lạnh trong 10 ngày. Ngài nói: “Tôi khẩn khoản yêu cầu các nhà lãnh đạo chính trị kiên trì trên con đường này và khai triển mọi tiềm năng của nó”. 

Như vậy chuyến viếng thăm hai nước Cuba và Mỹ của Đức Thánh Cha Phanxico với mục đích làm môi giới cho việc hòa hoãn giữa hai nước như một thiện duyên tốt cho việc chấm dứt một trong những trang sử đau thương nhất của cuộc chiến tranh lạnh giữa hai nước trong một thời gian dài. Chúng ta vui mừng tạ ơn Chúa về điều này, vì đây không chỉ là việc xây dựng hòa bình giữa Cuba và Mỹ nhưng theo Đức Thánh Cha Phanxico, việc mở lại các tòa đại sứ tại Havana và Washington là “điển hình hòa giải cho toàn thế giới”. 

Nhìn lại đời sống của mình, ai trong chúng ta cũng đã nhận lãnh biết bao mối thiện duyên mà Chúa đã ban cho mỗi người chúng ta qua những người anh em chúng ta tiếp xúc, qua những cơ hội mà Chúa đã gởi đến trong cuộc sống của chúng mình. Xin dâng lời cảm tạ thiết tha và xin Chúa cho chúng ta biết sống sao cho xứng đáng với về những hồng ân cao quý mà chúng ta đã lãnh nhận như những thiện duyên của cuộc đời mình.

Điền Phương Thảo