‘Lửa Rồng’ của Anh: Bước tiến mới trong công nghệ phòng thủ

Hệ thống vũ khí năng lượng định hướng laser Dragonfire của Anh được trưng bày tại Triển lãm quốc tế về Trang thiết bị Quốc phòng và An ninh (DSEI) diễn ra vào ngày 10/9/2019 tại Trung tâm ExCel, London, Anh. DSEI là hội chợ vũ khí lớn nhất thế giới, được tổ chức hai năm một lần tại khu vực Docklands của London. (Ảnh: Leon Neal/Getty Images)

Hệ thống vũ khí laser ‘Lửa Rồng’ do Vương Quốc Anh phát triển vừa gây ấn tượng mạnh mẽ với khả năng tiêu diệt drone chỉ trong tích tắc, hứa hẹn mang đến một bước tiến mới trong công nghệ phòng thủ hiện đại.

DragonFire: Hiểm họa cho drone

Hệ thống súng laser "Lửa Rồng" (tên tiếng Anh: DragonFire) là một hệ thống vũ khí laser tiên tiến được phát triển bởi Bộ Quốc phòng Anh. Hệ thống này được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu trên không, bao gồm drone, trực thăng và tên lửa. DragonFire có tầm bắn hơn 5km và có thể bắn hạ mục tiêu với tốc độ ánh sáng.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps đăng tải video đã được giải mật về cuộc thử nghiệm vũ khí laser của quân đội nước này vào ngày 12/11/2023. Video cho thấy chùm tia laser cường độ cao từ DragonFire nhanh chóng khóa mục tiêu và khiến drone bốc cháy gần như ngay lập tức. Vụ thử nghiệm thành công này minh chứng cho hiệu quả vượt trội của DragonFire trong việc chống lại các mối đe dọa từ drone.

"Video mới được giải mật cho thấy vũ khí laser có thể hạ mục tiêu với tốc độ ánh sáng", Bộ trưởng Shapps cho hay.

Vào tháng 10/2023, DragonFire đã thực hiện thành công vụ thử nghiệm đầu tiên tại thao trường Hebrides ở tây bắc Scotland. Hệ thống DragonFire đã sử dụng chùm tia laser cường độ cao để bắn hạ một chiếc drone đang bay ở độ cao 3.200 mét. Vụ thử nghiệm này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phát triển vũ khí laser của Anh.

Mặc dù tầm bắn của DragonFire không được tiết lộ, hệ thống này được cho là có khả năng tấn công các mục tiêu trong tầm nhìn. Độ chính xác cao của DragonFire cũng được chứng minh qua khả năng bắn trúng mục tiêu có kích thước nhỏ ở khoảng cách xa.

Anh phát triển vũ khí laser LDEW: Thành công và tham vọng

Dự án DragonFire được khởi động vào đầu năm 2017 với hợp đồng trị giá 30 triệu bảng Anh giữa MBDA và Phòng Thí nghiệm Khoa học và Công nghệ Quốc phòng (Dstl) thuộc Bộ Quốc phòng Anh. Mục tiêu là phát triển một hệ thống LDEW để phòng thủ trên không.

Sau quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, DragonFire đã hoàn thành xuất sắc các đợt thử nghiệm với mục tiêu tĩnh và di động vào tháng 10/2022 và 10/2023. Đây là lần đầu tiên Anh thành công trong việc tiêu diệt mục tiêu trên không bằng vũ khí laser, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công nghệ LDEW (Laser Directed Energy Weapon) của quốc gia này.

Bên cạnh dự án DragonFire, Bộ Quốc phòng Anh đang đầu tư 100 triệu bảng Anh vào công nghệ LDEW.

Năm 2021, Dự án Tracey do Thales dẫn đầu, bao gồm BAE Systems, Chess Dynamics Vision4CE và IPG, bắt đầu chế tạo nguyên mẫu tiên tiến cho Hải quân Hoàng gia Anh. Mục tiêu ban đầu là thử nghiệm LDEW trên tàu frigate Kiểu 23 vào năm 2023, nhưng kế hoạch này đã bị hủy bỏ do công nghệ chưa hoàn thiện và cần tập trung nguồn lực cho các chương trình khác.

Về lâu dài, Anh Quốc tham vọng phát triển hệ thống LDEW 150kw cho tàu chiến, dự kiến trang bị cho các tàu frigate Kiểu 26 vào đầu những năm 2030.

So với Anh, Mỹ đang dẫn đầu trong lĩnh vực vũ khí năng lượng định hướng (LDEW). Mỹ đã triển khai hệ thống LaWS thử nghiệm 30 Kw từ năm 2017, hệ thống phòng thủ chống máy bay không người lái AN/SEQ-4 ODIN trên một số tàu khu trục, hệ thống trình diễn vũ khí laser LWSD 150kw vào năm 2020, và laser năng lượng cao 60kw tích hợp với thiết bị gây lóa và giám sát HELIOS trên tàu USS Preeble năm 2022. Mỹ cũng đang phát triển chương trình HELCAP với laser năng lượng cao 300kw để chống lại tên lửa chống hạm.

Mặc dù quy mô nghiên cứu nhỏ hơn, dự án DragonFire hoàn toàn độc lập và không phụ thuộc vào linh kiện hay sở hữu trí tuệ của Mỹ.

Ưu điểm và hạn chế của vũ khí năng lượng định hướng (LDEW)

So với hệ thống bắn đạn pháo truyền thống, LDEW sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội.

Hệ thống này không cần nạp lại đạn, giúp đơn giản hóa khâu hậu cần và đặc biệt hữu ích trên chiến trường hải quân. Chi phí cho một lần bắn LDEW chỉ vài chục đô-la, thấp hơn nhiều so với đạn pháo hay tên lửa. LDEW có khả năng phản ứng nhanh với mục tiêu có tốc độ cao và cơ động mạnh. Độ chính xác cao của LDEW cho phép nhắm vào một phần cụ thể của mục tiêu, giảm thiểu thiệt hại ngoài ý muốn và thương vong. Công suất tia laser có thể điều chỉnh để tạo ra hiệu ứng theo từng cấp độ, từ gây nhiễu, gây hư hỏng hạn chế đến phá hủy hoàn toàn mục tiêu.

Tuy nhiên, LDEW cũng có một số hạn chế cần được khắc phục. Tia laser chỉ hoạt động trong đường ngắm trực tiếp và bị hạn chế bởi tầm nhìn. Khói, ô nhiễm, hơi nước, sương mù và các hạt trong khí quyển có thể làm giảm hiệu quả của LDEW. LDEW mạnh có thể bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng "nở nhiệt" do không khí xung quanh chùm tia bị đốt nóng, khiến chùm tia bị mất tập trung. Mũi tên lửa siêu âm và siêu vượt âm được phủ lớp bảo vệ nhiệt, khiến việc tấn công trực diện bằng LDEW trở nên khó khăn.

Nhìn chung, LDEW là một hệ thống vũ khí đầy tiềm năng với nhiều ưu điểm vượt trội so với vũ khí truyền thống. Tuy nhiên, hệ thống này vẫn cần được phát triển để khắc phục những hạn chế về tầm nhìn, ảnh hưởng của môi trường và hiệu ứng nở nhiệt. Trong tương lai, LDEW hứa hẹn sẽ đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ đa tầng của tàu chiến, phối hợp hiệu quả với tên lửa và pháo để bảo vệ an ninh quốc gia.

Tiềm năng tương lai của "Lửa Rồng"

Mặc dù mới chỉ ở giai đoạn trình diễn công nghệ, "Lửa Rồng" đã nhận được đánh giá cao và được Bộ Quốc phòng Anh xem xét phát triển. Hệ thống hiện sử dụng nhiều linh kiện thương mại (COTS), nhưng cần được thay thế bằng linh kiện quân sự chuyên dụng (MOTS) có độ bền cao hơn để đáp ứng yêu cầu hoạt động trong môi trường quân sự.

DragonFire được thiết kế với công suất laser tiêu chuẩn 50kW, nhưng có thể linh hoạt nâng cấp hoặc giảm công suất cho phù hợp với các loại vũ khí tương lai. Việc nâng cấp hoặc thay đổi công suất laser giúp hệ thống thích ứng với nhiều nhiệm vụ và mục tiêu khác nhau.

Để lắp đặt trên tàu chiến, DragonFire cần thêm không gian tương đương một container vận chuyển bên dưới boong tàu để chứa nguồn laser và giá đỡ thiết bị điện tử. Hệ thống cũng cần được tích hợp với hệ thống chiến đấu của tàu để đảm bảo phối hợp hiệu quả và vận hành trơn tru.

Nhu cầu về điện năng cho vũ khí laser LDEW thường bị phóng đại. Hệ thống này có thể sử dụng bộ pin tích điện hoặc tụ điện lớn để đáp ứng nhu cầu năng lượng cao nhất trong thời gian ngắn. Tàu khu trục Type 45 đời sau nâng cấp (PIP) và tàu frigate Type 26 được đánh giá là có đủ khả năng cung cấp năng lượng dự phòng cho hệ thống laser 50kW. LDEW hoạt động bằng cách phát ra xung năng lượng lớn nhưng không gây nhiễu cho radar và hệ thống tác chiến điện tử của tàu, đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng.

Liên minh các nhà phát triển "Lửa Rồng" tin tưởng rằng hệ thống này có thể giảm đáng kể trọng lượng và diện tích cần thiết, tùy thuộc vào yêu cầu công suất laser. Nhờ ưu điểm này, LDEW được xem là giải pháp khả thi cho xe chiến đấu của Lục quân, và thậm chí có thể phát triển phiên bản trên không cho các nhiệm vụ tuần tra chiến đấu trên không (GCAP) như tiêm kích Tempest trong tương lai

Vấn đề đạo đức liên quan đến việc sử dụng vũ khí laser

Việc sử dụng vũ khí laser, bao gồm hệ thống DragonFire, mang đến nhiều lợi ích về mặt quân sự và hứa hẹn sẽ đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ tương lai. Tuy nhiên, việc sử dụng loại vũ khí này cũng đặt ra một số vấn đề đạo đức cần được xem xét kỹ lưỡng:

Mức độ sát thương và tàn phá:

Vũ khí laser có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng, thậm chí tử vong, cho con người. Việc sử dụng vũ khí này có thể dẫn đến thương vong cao, đặc biệt là trong các cuộc xung đột vũ trang.

Tia laser có thể gây bỏng nặng, tổn thương mắt và hệ thống thần kinh. Việc sử dụng vũ khí laser có thể để lại di chứng lâu dài cho người bị tấn công.

Khả năng kiểm soát và giám sát:

Việc sử dụng vũ khí laser có thể dẫn đến nguy cơ lạm dụng và sử dụng sai mục đích. Cần có biện pháp kiểm soát và giám sát chặt chẽ để tránh các hành vi vi phạm đạo đức.

Các quốc gia có thể phát triển và sử dụng vũ khí laser bí mật, gây khó khăn cho việc kiểm soát và giám sát quốc tế.

Tác động đến môi trường:

Việc sử dụng vũ khí laser có thể gây ảnh hưởng đến môi trường, đặc biệt là trong việc phá hủy các mục tiêu trên không.

Tia laser có thể gây ra ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.

Việc sử dụng vũ khí laser mang đến nhiều lợi ích, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Cần có sự đồng thuận quốc tế và quốc gia để thiết lập các quy định kiểm soát và giám sát chặt chẽ, đảm bảo sử dụng vũ khí laser một cách có trách nhiệm, không gây nguy hại cho con người và môi trường.

Huyền Anh