‘Vũ khí bí mật’ của Trung Quốc và EU để ứng phó với đòn thuế từ Mỹ

 Hãng tin Al Jazeera cho biết, đậu nành là một trong những mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Mỹ ra thị trường thế giới. Nhưng liệu loại nông sản này có thể là ‘gót chân Achilles’, mà một số đối tác thương mại của Washington như Trung Quốc và EU, dùng để ứng phó với thuế của Mỹ.

Hạt đậu nành. Ảnh: THX

Lý do đậu nành quan trọng với Mỹ

Đậu nành – dưới dạng đậu nguyên hạt- là nền tảng của ngành nông nghiệp Mỹ, và đây cũng là một trong những nguồn thu nhập từ nông nghiệp lớn nhất của nước này, khi chiếm 0,6% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Mỹ.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy, nước này có hơn 500.000 người liên quan đến việc trồng trọt đậu nành. Trong đó, số việc làm toàn thời gian được trả lương bởi chuỗi giá trị đậu nành là 223.000 trường hợp. Tác động kinh tế của loại nông sản này lên tới 124 tỷ USD.

Mặc cho nhu cầu về đậu nành ở Mỹ đang tăng lên, nhưng việc xuất khẩu mới là cơ sở đánh giá sự thành công của vụ mùa. Mỹ hiện là quốc gia xuất khẩu đậu nành lớn thứ hai trên thế giới, khi bán hơn một nửa sản lượng đậu nành của nước này cho khoảng 80 quốc gia.

Ảnh: THX

Mỹ xuất khẩu đậu nành cho những quốc gia nào?

Dữ liệu từ Đài quan sát về sự phức tạp kinh tế (OEC) cho biết, đậu nành đã đóng góp hơn 27 tỷ USD vào kinh ngạch xuất khẩu của Mỹ năm 2023, và con số này lớn hơn bất kỳ mặt hàng nông sản nào khác.

Trung Quốc, quốc gia nhập lượng đậu nành trị giá 15 tỷ USD của Mỹ, là thị trường quan trọng nhất. Tiếp đó là Liên minh châu Âu (EU), trong đó có các quốc gia như Đức, Tây Ban Nha và Hà Lan... mua lượng đậu nành rơi vào khoảng 2 tỷ USD.

Tuy nhiên, cả Trung Quốc và EU đều đang bị Mỹ áp thuế đối ứng. Theo số liệu được cập nhật ngày 10/4 thì EU bị áp mức thuế 10%, trong khi con số này ở Trung Quốc là 125%.

Liệu Trung Quốc và EU có đáp trả Mỹ với việc áp thuế lên đậu nành?

Theo phân tích của Al Jazeera, cả Trung Quốc và EU dường như sẽ ra đòn nhằm vào đậu nành Mỹ, một điểm yếu của Washington, xét trên tầm quan trọng từ thị trường của họ đối với nông dân Mỹ.

Trước khi EU tuyên bố tạm ngừng biện pháp trả đũa đòn thuế của Mỹ, khối này hôm 9/4 đã phê duyệt gói biện pháp đáp trả chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Một trong những mặt hàng của Mỹ bị EU nhắm đến là nông sản, trong đó có đậu nành.

 Công dụng của đậu nành. Ảnh: Al Jazeera

Trong khi đó, Trung Quốc liên tục tung đòn đáp trả nhằm vào hàng hóa của Mỹ. Bắc Kinh lần lượt áp thêm thuế 34%, sau đó là 84% với tất cả hàng hóa của Mỹ nhập khẩu vào nước này.

Các chuyên gia nhận định, Trung Quốc có thể sẽ sử dụng đậu nành để đối phó với thuế của Mỹ, bởi quốc gia tỷ dân từ năm 2017 đã tăng cường nhập loại nông sản này từ Brazil, khi những xung đột thương mại nổ ra giữa Bắc Kinh và Washington trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump.

Nhận định trên hoàn toàn có cơ sở, bởi Brazil đã xuất khẩu sang Trung Quốc lượng đậu nành trị giá 36,6 tỷ USD trong năm 2024, trong khi con số này của Mỹ chỉ đạt 12,1 tỷ USD.

Nông dân Mỹ trồng đậu nành nhận xét thế nào?

Nhiều nông dân Mỹ trồng đậu nành đã kêu gọi ông Trump hãy dỡ bỏ các mức thuế áp lên Trung Quốc, EU và một số thị trường hàng đầu khác. Một số nông dân cho biết, họ không thể cầm cự quá lâu nếu xung đột thương mại còn tiếp diễn, bởi nông sản của họ sẽ trở nên đắt đỏ để có thể cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

“Nếu xung đột thương mại kéo dài đến sau mùa thu, thì bạn sẽ chứng kiến cảnh nhiều người nông dân phá sản”, anh David Walton, một nông dân trồng đậu nành, nói với ABC News.

Tuấn Trần