Truyền thuyết kể rằng…
Ngày xửa ngày xưa, có một cô bé 5
tuổi rất giàu lòng yêu thương. Cô yêu bố mẹ mình, chị mình đã đành, cô còn yêu
cả bà con quanh xóm, yêu cả ba ông Táo bằng đá đêm ngày chịu khói lửa để nấu
cơm, hầm ngô, nướng thịt cho mọi người ăn. Một lần, thương ba ông Táo, trời đã
nóng lại chịu lửa suốt ngày đêm, cô bé ấy đã lấy một gáo nước to dội lên đầu ba
ông. Tro khói bốc lên mù mịt, ông Táo già nhất vụt hiện ra nói:
– Cháu thương ta nhưng chưa hiểu
ta. Lửa càng nóng, ta càng vui. Cháu mà dội nước thì có ngày ta bị cảm mất.
Từ đấy, cô bé không dội nước lên
đầu ba ông Táo nữa. Nhưng ông Táo già thì thỉnh thoảng lại hiện lên trò chuyện
với hai chị em cô bé. Một hôm, vì thương ông, cô em hỏi:
– Ông thích lửa thôi à? Ông còn
thích gì nữa không?
– Có chứ! Năm sắp hết, ông phải về
trời! Cháu bắt cho ông con cá chép ông cưỡi về Trời thì ông thích nhất.
Cô bé liền rủ chị đi bắt cho bằng được một con cá chép về. Cô bỏ ngay vào bếp
lửa rồi nói:
– Ông Táo ơi! Chúng cháu biếu ông
con cá chép này đây!
Con cá chép vụt biến mất. Tối 23
Tết, quả nhiên hai chị em thấy ông Táo hiện ra, sau đó cưỡi con cá chép bay ra
khỏi nhà và bay cao lên trời...
Bố cô bé là một người đi săn thú
rất tài giỏi. Ông thường chỉ thích đi săn thú dữ. Ông bảo:
– Còn ác thú thì tôi còn đi săn cho
kỳ hết!
Ông không muốn truyền nghề cho con
mình, vì cả hai đều là gái. Nhưng cô em lại rất thích nghề của cha. Mới 5 tuổi
mà cô đã xin cha dạy cho mình đủ cả côn quyền và đao kiếm. Cô tuy nhỏ người
nhưng nhanh nhẹn vô cùng, người cha còn phải kinh ngạc về sức mạnh của đôi tay
cô. Lúc 9 tuổi, cô hăm hở xin theo cha đi săn thú. Người mẹ và người chị lo
lắng, nhưng cô bé thưa ngay:
– Con không giết được con mồi bằng
một nhát như cha thì con đâm ba nhát, năm nhát, mẹ và chị cứ yên tâm.
Nói sao làm vậy, cô bé lần đầu theo
cha đi săn đã giết ngay được một con lợn lòi rất hung dữ. Trong vùng bỗng xuất
hiện một quái vật đầu người mình báo. Bà con ai cũng lo lắng, khiếp sợ. Quái
vật này chỉ thích ăn thịt người, nhất là thịt trẻ con. Người cha liền dẫn cô
gái nhỏ đi tìm quái vật để giết. Người mẹ và chị can ngăn nhưng không được.
Người cha bảo:
– Tôi chỉ cho nó đi theo để xem,
còn diệt quái vật là việc của tôi, hai mẹ con đừng lo.
Hai cha con đi được mấy ngày thì có
tin quái vật đã bị người cha giết chết thật. Bữa hai cha con trở về, bà con
trong vùng mang rượu, gà và vịt đến làm cỗ ăn mừng. Cô gái nhỏ không quên đặt
vào bếp lửa một con cá chép và khấn với ông Táo già:
– Chúng cháu xin gửi biếu ông con
chép để thỉnh thoảng ông cưỡi đi chơi.
Ông Táo già lại hiện lên cám ơn cô
bé và hỏi:
– Cháu thấy quái vật có sợ không?
– Cháu chỉ thích được cha cháu cho
cháu được cùng đánh với nó, nhưng cha cháu không chịu.
Sau đó, người cha bỗng bị ốm nặng.
Người mẹ và hai cô gái hết lòng chăm sóc, bệnh người cha có đỡ nhưng sức khỏe
thì không còn được như trước nữa. Vài năm sau, ở vùng trong xa, bỗng xuất hiện
một quái vật khác đầu người nhưng mình rắn. Quái vật này có sức khỏe ghê gớm.
Nó có thể quấn chết một con bò mộng chỉ trong chớp mắt. Nó cũng thích ăn thịt
trẻ con và có thể ăn một lúc mấy đứa. Bà con vùng đó liền cử người ra mời cha
con người đã giết quái vật đầu người mình rắn giúp bà con. Người cha nhìn cô
gái nhỏ của mình hỏi:
– Liệu con có nhận lời đi giúp bà
con được không?
Cô gái nhỏ liền đáp:
– Con xin cha mẹ và chị để cho con
đi!
Người cha nói:
– Cha sẽ cùng đi với con, nhưng cha
chỉ giúp con thôi. Lần này chính con phải lo diệt quái vật đấy. Người mẹ và chị
càng lo lắng gấp bội.
– Ông ơi! Đường từ đây vào đó xa
xôi cách trở. Quái vật dữ ác mà con bé thì mới 14 tuổi. Tôi sợ lắm!
– Cha ơi! Cha và em nhận lời, rủi
có chuyện gì thì mẹ và con làm sao sống nổi?
Cô gái nhỏ liền thưa:
– Mẹ và chị à, con tuy còn nhỏ
nhưng con có đủ sức để diệt quái vật. Bà con đã nhờ lẽ nào mình lại từ chối. Mẹ
và chị cứ yên lòng. Cha và con diệt xong quái vật sẽ trở về ngay.
Thấy không can ngăn được, người mẹ
và chị đành lo chuẩn bị mọi thứ cho hai cha con lên đường. Trước đó người mẹ đã
may áo mới cho hai con ăn Tết, bây giờ bà liền hỏi cô gái nhỏ:
– Con muốn mẹ nhuộm áo cho con màu
gì?
Cô bé nhìn ra ngoài đồi núi rồi
đáp:
– Con rất thích màu vàng!
Người mẹ liền giã nghệ nhuộm cho
con một màu vàng thật tươi. Ngày lên đường, cô bé mặc chiếc áo vàng, nhìn càng
khỏe, càng đẹp. Cô nói với mẹ và chị:
– Diệt xong quái vật, lúc về con sẽ
mặc áo này cho mẹ và chị nhận ra được con ngay từ xa.
Trước khi đi cô gái cũng không quên
khấn chào ông Táo và hứa:
– Cháu sẽ trở về kể chuyện diệt
quái cho ông nghe.
Ông Táo liền hiện ra nói:
– Chúc hai cha con mau trừ được
quái vật. Ông sẽ chờ ngày trở về.
Hai cha con đi ròng rã hơn một
tháng trời mới vào đến nơi có quái vật đầu người mình rắn. Nghỉ ngơi được dăm
ba ngày, hai cha con liền đi tìm quái vật để diệt. Hai cha con đánh nhau với nó
hai ngày liền mà không diệt nổi. Sức của người cha cứ yếu dần. Cô bé liền thưa
với cha:
– Cha ơi! Ngày mai cha cứ để cho
con bám sát nó. Con sẽ lấy dao găm đâm đuôi nó dính vào thân cây này, đâm một
con dao cắm chặt mình nó vào thân cây khác. Nó không quăng mình đi được thì ta
sẽ lựa thế mà chặt đầu nó đi. Người cha biết cách đánh đó hay nhưng rất nguy
hiểm. Tin vào tài nghệ của con, ông gật đầu:
– Được! Nhưng con phải đề phòng cẩn
thận nếu nó dứt được đuôi ra.
– Cha cứ yên tâm.
Ngày hôm sau, theo cách đánh ấy,
hai cha con quả đã diệt được quái vật. Nhưng trước khi chết nó đã quẫy mạnh một
cái, dứt được cái đuôi ra khỏi mũi dao. Sau đó nó liền cuốn ngay lấy người cô
bé. Cô bé vừa chặt được cái đầu nó thì cũng bị nó quấn gẫy cả xương mềm nhũn
người. Thấy con gái yêu của mình chết, người cha buông rơi thanh kiếm, chạy đến
đỡ lấy xác con. Bà con trong vùng cũng vừa chạy đến. Họ đem xác cô gái về chôn
cất rồi lập đền thờ. Nhưng cô gái đâu chịu “nằm yên” như vậy. Vì cô biết cha mẹ
và chị mình cùng bà con vùng trong, vùng ngoài đều yêu quý mình, mà cô cũng yêu
quý và muốn sống với họ. Cô xin Thổ thần (thần Đất) giúp cô biến thành một con
chim lông vàng rực rỡ, một con chim chưa ai thấy bao giờ, rồi bay về quê nhà
xin gặp ông Táo:
– Ông ơi! Cháu bị quái vật quấn
chết. Nhưng cháu mà chết thì cha mẹ và chị cháu làm sao sống nổi! Vậy đêm nay,
hăm ba tháng Chạp, ông có về Trời thì ông hãy tâu với Trời cho cháu sống lại.
Ông Táo liền hứa:
– Được, ông sẽ tâu giúp cho cháu.
Con chim lông vàng rực rỡ liền bay
xuống chỗ mẹ và chị đang ngồi, kêu lên mấy tiếng rồi bay đi. Cũng vừa lúc đó
người mẹ và chị biết tin là cô gái nhỏ đã không còn nữa. Bà mẹ ngã ra chết ngất
bên bếp lửa. Ông Táo liền đưa hai bàn tay ấm nóng áp vào trán cho bà tỉnh lại
và nói ngay:
– Bà cứ yên tâm. Đêm nay về Trời,
tôi sẽ xin Trời cho cháu sống lại.
Hai mẹ con nghe nói thì mừng quá,
liền sụp xuống lạy tạ. Ông Táo đi tối hăm ba thì tối hăm tám ông trở về hạ
giới. Ông nói với hai mẹ con:
– Trời rất thương cô bé nhưng cháu
chết đã quá ngày, xin sống lại quá chậm. Vì vậy Trời chỉ có thể cứu cho cháu
mỗi năm sống lại được 9 ngày.
Hai mẹ con nghe nói buồn lắm nhưng
cũng lại mừng. Thôi thì cứ được trông thấy con, thấy em trong giây lát cũng đã
đỡ khổ rồi, huống chi lại được thấy trong 9 ngày. Bà mẹ liền hỏi:
– Ông ơi! Bao giờ thì cháu sống lại
được?
– Tùy hai mẹ con, cứ cầu Trời sống
từ ngày nào, Trời sẽ cho ngày ấy.
– Vậy nhờ ông xin cho cháu sống lại
ngay đêm nay!
– Đêm nay thì chưa được, sớm nhất
là phải từ đêm mai!
– Vâng, ông xin cho cháu sống lại
từ đêm mai vậy!
Hai mẹ con suốt đêm hôm ấy cứ thức
mãi. Cả ngày hôm sau, hai mẹ con đều chẳng muốn làm gì. Chỉ mong cho trời chóng
tối. Rồi trời cũng tối. Hai mẹ con hồi hộp đợi, không biết con mình, em mình sẽ
sống lại trở về như thế nào. Định khấn gọi ông Táo thì bỗng nghe ngoài cổng có
tiếng gọi:
– Mẹ ơi! Chị ơi!
Hai mẹ con vụt chạy ra và thấy đúng
là cô gái nhỏ đã trở về trong chiếc áo vàng vẫn sáng lên, nhìn rất rõ. Ba mẹ
con ôm nhau khóc như mưa. Ngày hôm sau, người cha cũng từ vùng xa trở về. Dọc
đường, ông thương vợ con nhưng chưa biết sẽ nói gì cho vợ con ở nhà đỡ khổ.
Không ngờ khi về đến nhà đã thấy cô gái nhỏ đang nằm ngủ bên cạnh mẹ và chị.
Ông dụi mắt tưởng là con bé nhà ai đến chơi. Khi biết cô gái nhỏ đã được sống
lại, trở về ông liền ôm chầm lấy con và cứ để cho nước mắt chảy dài trên má.
Cô gái nhỏ ăn Tết với cha mẹ và chị
đúng 9 ngày. Trong những ngày đó, cô gái nhỏ dành làm hết mọi công việc để giúp
cha mẹ và chị. Nhưng cả nhà lại không muốn cô gái làm việc gì. Trong 9 ngày, họ
sống bù cho cả một năm sắp phải xa nhau. Đến đêm thứ 9, khi trời vừa tối, cô bé
vừa kịp ôm lấy cha mẹ và chị để chào ra đi thì người cô bỗng cứ mờ dần như
sương khói rồi biến mất. Cả nhà buồn rầu, thương nhớ cô gái nhỏ vô cùng. Nhưng
nghĩ đến Tết năm sau, cô sẽ về, mọi người lại an ủi nhau, lại kiên nhẫn chờ
đợi.
Và năm sau, cũng vào chiều 29 tháng
Chạp, cô gái nhỏ áo vàng lại trở về ăn Tết với gia đình rồi đến tối mồng 7 Tết
lại ra đi. Năm nào cũng thế. Nghe chuyện lạ, người vùng trong liền cử người ra
mời cả gia đình vào sinh sống trong đó để bà con được trả ơn và gặp lại cô gái
nhỏ đã giúp bà con diệt được con quái vật đầu người mình rắn. Thấy sức người
cha đã suy yếu, cả nhà bàn với nhau và nhận lời. Từ đó, cứ vào ngày 29 tháng
Chạp hàng năm, cô gái nhỏ áo vàng lại trở về sống đủ 9 ngày Xuân với cha mẹ,
với chị và bà con trong vùng.
Khi cha mẹ và chị đều mất cả, cô
gái không về nữa. Cô hóa thành một cây hoa ngay ở ngôi đền bà con đã dựng lên
để thờ cô. Cây ấy hầu như cả năm chỉ có lá, nhưng cứ vào khoảng gần Tết, hoa
lại nở đầy. Hoa màu vàng tươi như màu áo của cô gái nhỏ ngày trước.
Hoa vui Tết với bà con khoảng chục
ngày rồi rụng xuống đất, biến mất để năm sau lại trở về. Cây hoa ấy ngày nay
người ta gọi là cây Mai Vàng. Ngày Tết ở miền Trung và miền Nam, bà con thường
mua một cành mai vàng về cắm trên bàn thờ ông bà. Họ tin rằng, có cành mai vàng
vừa đẹp nhà vừa vui Tết, lại vừa có thể xua đuổi được hết các loài ma quái
trong suốt cả năm.
ST
