“Lục Súc Tranh Công” KHUYỂN (Chó, Muông)

MUÔNG nghe nói, giận đau phế phổ,

Liền chạy ra sủa mắng vang tai:

Trời đã sinh các hữu kỳ tài,

Lớn việc nặng, bé thì việc nhẹ.

Bởi vì đó lớn vai, lớn vế,

Thì chuyên lo nông bổn cày bừa,

Vốn như đây ốm yếu chân tay,

Cũng hết sức gia trung xem xét.

Trách sao khéo thổi lông tìm vết?

Giận thày lay vạch lá tìm sâu.

Ai ai đều phận thủ như nhau;

Khắn khắn cũng một lòng phò chủ.

Kẻ đầu kia, người việc nọ,

Đứa coi ngoài có đứa giữ trong.

Đêm năm canh con mắt như chong:

Đứa đạo tặc nép oai khủng động.

Ngày sáu khắc, lỗ tai bằng trống,

Đứa gian tham thấy bóng cũng kinh.

Lại đến ngày kỵ lạp tiên sinh,

Cũng ra sức săn chồn, đuổi sóc.

Bao quản chui gai, lước góc,

Chi này múa mỏ, lòn hang.

Anh trâu sao chẳng biết thương,

Nỡ lại tra lời sanh nạnh.

Ăn thì cơm thừa, canh cặn,

Ăn thì môn sượng, khoai sùng

Tới bữa ăn chẳng luận ít nhiều,

Có cũng rằng, không cũng chớ.

Trâu rằng: trâu ăn rơm với cỏ,

Mà còn có một thằng chăn,

Tốn áo quần cùng tốn cơm ăn,

Nỗi lại tới gạo tiền đằng khác;

Tính chắt lót một năm hai đạc,

Về thằng chăn đã hết một trâu.

Cũng mạnh cày, mạnh kéo nên giàu,

Hãy cho nhẹm mình trâu là quí.

Vốn như đây gia tài ủy ký,

Mà chủ không tốn kém đồng nào.

Nếu không muông coi trước giữ sau,

Thì của ấy về tay kẻ trộm.

Trâu biết nói, trâu không biết xét,

Suy mình muông công nghiệp đã dày,

Khi sống thì giữ gìn của đời,

Khi thác xuống giữ cầu âm giái,

Người có phước, muông đưa ra khỏi,

Ai vô nhân, qua chẳng đặng đâu!

Chủ có lòng suy trước,xét sau,

Khi lâm tử gạo tiền tống táng.

Chủ đã có công dày ngãi rộng,

Muông dễ không tiếp rước đãi đưa,

Thấy anh trâu chưa biết căn do,

Nói vài chuyện, kẻo chê muông dại.

Trầm Thiên Thu Sưu tầm