Made In China Làm tại Trung quốc

Sinh sống ở Hoa Kỳ, chúng ta có dịp mua hoặc biết rất nhiều sản phẩm xuất xứ từ Trung quốc. Nói về vấn đề xuất cảng, Trung quốc là quốc gia đứng hàng đầu về xuất cảng từ những hàng hóa về điện tử cho đến áo quần, vật dụng trong nhà và dụng cụ y khoa. Hoàng hóa Trung quốc tràn ngập khắp thị trường Âu châu và ngay cả Hoa Kỳ. Sau đây là những hàng hóa sản xuất có tầm vóc quan trọng ở Trung quốc:

Apple Computers: Tất cả những IPhone, Ipad và những Computer Mac Book đều được sản xuất tại Trung quốc. Mặc dù tổng hành dinh của hảng Apple đặt tại Cupertino, California được hoạt động bởi hai Campuses: Apple Campus 1 và Apple Campus 2 với số kỷ sư điện tử (Computer Engineer), điện toán (Software Engineer) và designers lên đến gần 70,000 người.

 

Apple Campus 2

Cứ mỗi năm hảng Apple redesign lại tất cả những sản phẩm của họ cho nó chạy nhanh hơn, sắc bén hơn, thu gọn hơn, chứa nhiều dữ kiện hơn và batteries lâu dài hơn…sau đó, họ mới gởi đến hàng trăm hảng thầu trên khắp thế giới để sản xuất từng phần một và sau cùng họ đưa tất cả những thành phần đó về Trung quốc để ráp lại bởi nhà thầu Foxconn. Thí dụ như chiếc điện thoại Iphone 6 được chế tạo bởi các nhà sản xuất như sau:

 -Máy đo gia tốc (accelerator) do hảng Bosch của Đức sản xuất

-Cơ năng xử lý baseband (Baseband processor) do hảng Qualcomm tại Mỹ sản xuất

-Audio Chipsets and Codec: Con chip điểu chỉnh âm thanh do hảng Cirrus Logic sản xuất tại Mỹ

-Batteries do hảng Samsung của Nam Hàn và hảng Huizhou Desay Battery của Trung Hoa sản xuất

-Cameras do hảng Sony của Nhật bản. OmniVision của Hoa kỳ sản xuất phần phía trước của FaceTime, nhưng công ty TMSC của Đài loan thầu phần còn lại.

-Chipsets and Processrs do hảng Samsung của Nam Hàn và TSMC ở Đài Loan sản xuất. Cộng thêm với hảng GlobalFoundries của Hoa kỳ.

-Controller chips do hảng PMC và Broadcom Corp của Hoa Kỳ sản xuất

-Display do hảng Japan Display và Sharp của Nhật Bản và LG của Nam Hàn

-Main Chassis Assembly: do hảng Foxconn và Pegatron của Trung quốc.

-Touch ID sensor do hảng TSMC và Xintec của Đài loan sản xuất

-TouchScreen Controller do hảng Broadcom của Mỹ sản xuất

Và nhiều nhiều thứ khác…

Lý do công ty Apple vẫn giữ nhãn hiệu sản xuất tại Trung quốc “Made in China” bởi vì phần lớn những thành phần (components) được chế tạo từ Trung quốc , mặc dù có rất nhiều thành phần khác đến từ Nam Hàn, Mỹ và Đài loan…đặc biệt công trình nghiên cứu hoàn toàn do Hoa Kỳ thực hiện tại Mỹ.

Không phải Trump là Tổng thống đầu tiên kêu gọi Apple đem hảng xưởng về Hoa Kỳ, mà gần ba năm trước, TT Obama đã kêu gọi hảng Apple nên chuyển về Hoa Kỳ. Sau đó, Apple cho ra đời chiếc laptop MacPro tại Mỹ cách đây vài năm. Tuy nhiên giá nhân công cao khiến cho giá sản xuất tăng vọt cho nên đến ngày nay hảng Apple không bán được số lượng MacPro như đã tiên liệu. Thí dụ một chiếc MacPro 15 inches giá trên 2500 USD trong khi những chiếc laptop của Dell cùng kích thước và chức năng có giá khoảng 1500 USD. Trong khi đó, Microsoft cũng sản xuất những loại computer có tên Surface cho laptop, PC, hay tablet…cũng tại Trung quốc với giá rẽ hơn. Iphone cho đến ngày nay vẫn là sản phẩm mang đến lợi nhuận nhiều nhất cho Apple. Tháng 9 năm nay (2017) khi Iphone cho ra đời chiếc Iphone 8, dựa theo tiên đoán của những nhà nghiên cứu thị trường điện tử, sẽ có số bán kỷ lục, hạ đo ván đối thủ Samsung vì những thay đổi mà Iphone 7 chưa có.  

Tháng 11 năm 2016, lúc vừa đắc cử, TT Trump đã mời Tim Cook, tổng giám đốc Apple, đến Trump Tower ở New York với ý định muốn Apple quay về sản xuất toàn bộ những sản phẩm của Apple ở Hoa Kỳ ngay cả chiếc điện thoại Iphone 8 sắp ra. Muốn thực hiện điều đó, những nhà sản xuất ở Hoa Kỳ, phải cần đến trên 7 tỷ đô la và như thế mới có thể tạo nên từ 30,000 đến 50,000 việc làm cho giới công nhân Hoa kỳ.

Đối với những đại công ty như Apple, thuế thương mãi là một vấn đề được họ chú ý nhiều nhất vì dựa theo tiên đoán của Wall Street, mức thu nhập năm nay của Apple có thể lên đến 46 tỷ USD cho nên trong quá khứ, những công ty lớn thường trốn thuế bằng cách đặt bản doanh của công ty tại những quốc gia rất thấp thuế như Netherland, Luxembourg hay the British Virgin Islands…Thí dụ nếu ở California, Apple phải trả 8.84% thuế thương mãi (corporate tax) trong khi đó nếu đặt văn phòng tại tiểu bang Nevada thì không có thuế này.

Không phải Apple là công ty sản xuất tất cả những Iphone, Ipad, những laptop hay những desktop computers mà Apple chỉ là công ty nghiên cứu (software and hardware development) để chế tạo còn hảng Foxconn là công ty thầu lại để sản xuất (production company) những sản phẩm này. Foxconn là đại công ty chuyên thầu sản xuất lại gần như 95% những sản phẩm liên quan đến điện tử trên thế giới ngày nay. Công ty Foxconn được thành lập năm 1974 bởi Terry Gou ở Đài Loan. Foxconn sản xuất những sản phẩm điện tử như BlackBerry, Ipad, Iphone, Ipod, Kindle, Nintendo 3DS, Nokio, Play Station 3&4, Wii U and Xbox One…

Riêng tại thành phố Longhua, thuộc tỉnh Shenzhen miền nam Trung quốc, Foxconn đã tuyển dụng trên một triệu nhân viên làm việc cho các nhà máy.  Riêng tại tỉnh Henan, có một thành phố gọi là Zhengzhou Technology Park có trên 120,000 nhân viên nữa.

Ngày nay ngoài Trung quốc, Foxconn muốn nới rộng thêm những hảng chế tạo đến những quốc gia khác như Ấn Độ, Ba Tây, và Âu châu…Do đó, Apple hiện nay đang thương thuyết để thiết lập mối quan hệ mật thiết với Ấn Độ và có lẽ một phần những sản phẩm của Apple không nhất thiết quay về Hoa Kỳ mà có thể bay sang Ấn Độ nơi mà nhân công vẫn còn rất rẽ và không có luật lệ về công đoàn lao động (Union) như ở Hoa Kỳ. Do đó, vấn đề không đơn giản như TT Trump muốn mà nó còn tùy thuộc rất nhiều vào những yếu tố khác như: nhân công, luật lệ để cho giá sản xuất không quá cao mà có thể cạnh tranh với những công ty khác như Samsung, Sony, Google, Microsoft…Tuy TT Trump có thể giảm thuế, nhưng với số lượng nhân công quá lớn và làm việc trong những môi trường đúng tiêu chuẩn lao động như ở Hoa Kỳ, Foxconn rất khó dời những nhà sản xuất của họ về Mỹ vì quá tốn kém cho nên giá sản xuất của một sản phẩm sẽ rất cao và dĩ nhiên đây không phải là giải pháp tốt nhất cho các công ty thương mãi. Nên nhớ mỗi nhiệm kỳ của  Tổng thống Hoa Kỳ chỉ có 4 năm, nhưng đường lối xây dựng cho một đại công ty là lâu dài nên vì lợi nhuận và sinh tồn của tư bản, nhiều công ty phát lờ (ignore) đến những ý kiến (proposals) của chính phủ. Đây chính là siêu quyên lực mà các Tổng thống Mỹ cũng không làm gì được.

Các bạn có thể hình dung một thành phố nào đó ở Hoa Kỳ có thể huy động gần một triệu nhân viên làm việc tối đa với đồng lương rất khiêm tốn thì công nhân Mỹ nào chịu nhận lãnh công việc này. Đó là điều không thể thực hiện được.

Tuy nhiên, nếu Apple trong tương lai không thể chuyển những công ty sản xuất về  Hoa kỳ, họ có thể dời từ Trung quốc sang những quốc gia đang phát triển như Ấn Độ hay Ba Tây thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn cho nền kinh tế hiện nay của Trung quốc vì nạn thất nghiệp sẽ tăng vọt làm cho người dân ta thán. Đây là mối nguy cơ có lẽ làm cho chính phủ Trung quốc lo âu không kém và nếu xảy ra thì đây sẽ là một cú đấm thí mạng cho chế độ Cộng sản Trung quốc.

Rất nhiều năm, hảng Microsoft đã thương thuyết và tiếp tục thương thuyết với chính quyền Trung quốc về việc ăn cắp bản quyền của Window, nhưng cho tới ngày hôm nay vẫn chưa có đạo luật nào bảo đảm những sản phẩm của Hoa Kỳ không bị copy trái phép. Đó là bản chất lọc lừa của người Trung quốc, mua một copy của Window rồi sao chép lại thành ra cả trăm bản free hoặc bán với giá rẻ.

Năm 2017, số lượng bán của Iphone tại Trung quốc giảm rất lớn so với năm trước tới 43% cho Iphone 7, 54% cho iphone 6s và 64% cho iphone 6 làm cho giá cổ phần của Apple giảm xuống 2% khi thông báo nầy đưa ra. Tại sao? Lý do chính là Trung quốc mới đưa ra thị trường một loại phone của chính mình, đó là Xiaomi và Huawei với giá rất rẻ so với Apple. Trung quốc rất nổi tiếng về tài ăn cắp kỷ thuật cho nên họ có thể copy bất cứ sản phẩm nào của thế giới với giá rẻ hơn rất nhiều. Điều này làm cho những công ty lớn của Hoa Kỳ rất thất vọng, nhưng không làm gì được. Do đó, ý niệm về thị trường to lớn béo bở mà ngày xưa TT Nixon một thời từng ôm ấp không còn hấp dẫn cho các công ty phát triển về kỷ thuật nữa. Tuy nhiên, có một điều rất thú vị là kỷ thuật của Hoa Kỳ phát triển thay đổi hàng năm do vậy cho dù Trung quốc có tài ăn cắp cách mấy thì họ vẫn áp dụng cái cũ chớ không bao giờ có thể trực tiếp cạnh tranh ngang hàng dựa theo tiến trình phát minh kỷ thuật hiện đại. Những hảng như: Samsung, Intel, Microsoft, Apple, IBM, Boeing, Lockheed Martin …đã bỏ ra hàng tỷ, tỷ USD hàng năm cho việc nghiên cứu những phát minh mới trong khi đó Trung quốc không chịu chi mà chỉ lo đi ăn cắp vặt. Không lẽ đây là niềm hãnh diện về 10 ngàn năm văn hiến của Trung Hoa?

Năm 1999, Jack Ma thành lập công ty Alibaba chuyên bán trên Internet tất cả những hàng hiệu từ vật dụng trong nhà, đồ thiết bị điện tử và hàng triệu món hàng khác. Công ty Alibaba có giá trên thị trường chứng khoáng năm 2015 lên đến trên 212 tỷ USD. Jack Ma hiện nay đang ở vị trí thứ nhì trong số những người giàu nhất Trung quốc với tài sản trị giá khoảng 28.7 tỷ USD. Người giàu nhất Trung quốc hiện giờ là Wang Jianlin có gia tài khoảng 31.5 tỷ USD, làm chủ công ty Dalen Wanda Entertaiment và dĩ nhiên y còn là một tay tài phiệt về địa ốc.

Khi Jack Ma khai trương công ty Alibaba năm 1999 với số vốn đầu tư rất khiêm tốn 50,000 USD vay mượn từ gia đình và bạn bè. Lúc bấy giờ, ở Hoa lục hệ thống internet chưa được hoạt động rộng rãi và phải bị sự kiểm duyệt của chính phủ cho nên trong 3 năm đầu, Jack Ma không kiếm được một đồng tiền lời. Tuy nhiên, Jack Ma là người đầu tiên ở Trung quốc đưa ra một triết lý mới về nghệ thuật mậu dịch để đánh tan tập tục cổ truyền của người Trung quốc từ ngàn xưa. Đó là bản chất không bao giờ tin ai. Cốt lõi của triết lý đó là Jack Ma bảo đảm uy tín giữa người bán và giới tiêu thụ nghĩa là khi giới tiêu thụ đặt mua một món hàng nào thì công ty Alibaba nhận số tiền, nhưng số tiền này chưa được trả cho công ty bán hàng cho đến khi nào người mua đã nhận được món hàng đó và sau đó Alibaba mới chuyển số tiền bán được cho công ty bán. Từ đó giới tiêu thụ bắt đầu tin tưởng vào hệ thống của hảng Alibaba.  Năm 2016, hảng Alibaba đã phá kỷ lục với số bán trên 463 tỷ USD. Với những thành công lớn đó, Jack Ma có tham vọng sẽ tạo nên trên 100 triệu công ăn việc làm trong vòng 20 năm tới cho người Trung quốc. Có một điểm đặc biệt cần nói ở đây là phần lớn những công ty sản xuất hàng hóa để bán cho Alibaba là tiểu thương chớ không phải đại công ty. Khi TT Trump vừa đắc cử, Jack Ma đã đến Trump Tower ở New York để tham kiến với TT Trump. Jack Ma đề nghị sẽ đem lại trên 5 triệu việc làm cho công nhân Hoa Kỳ. (Is it too good to be true?) Dựa theo Jack Ma, năm 2016, có trên 7000 công ty Hoa Kỳ bán cho Trung quốc trị giá trên 15 tỷ USD. Bây giờ nếu tất cả những công ty tiểu thương đó gắn thêm hệ thống e-commerce (buôn bán bằng điện tử) của công ty Alibaba vào thì chắc chắn số lượng bán sẽ tăng vọt vì thị trường to lớn ở Trung quốc và kết quả họ sẽ mướn thêm nhân viên. Rõ ràng Jack Ma có tham vọng muốn xen vào thị trường e-commerce của Hoa Kỳ bằng đề nghị như trên và nếu đề nghị này được chấp thuận thì Hoa Kỳ chưa chắc sẽ phát triển mạnh, nhưng công ty Alibaba chắc chắn sẽ giàu có thêm rất nhanh. Nói cách khác, Jack Ma muốn vươn cánh tay bạch tuộc từ Trung quốc sang Hoa Kỳ vì hiện nay ông ta đang gặp một đối thủ hạng nặng ở Mỹ là Amazon.com.

Ở Hoa Kỳ, các bạn đã quen với công ty Amazon.com online, đây là một loại shopping mới mà không cần đến shopping mall. Quý vị chỉ cần gỏ mấy ngón tay vào computer để chọn bất cứ món hàng nào mình thích và ngày hôm sau món hàng đó sẽ được giao tận cửa nhà của mình. Trong tương lai, Amazon còn dùng Drone để giao hàng cho khách trong vòng 30 phút nếu quý vị ở không xa nhà kho của Amazon. Đây có lẽ là lối shopping trong tương lai vì con người sẽ bận rộn hơn do công ăn việc làm và gia đình. Amazon đã làm cho rất nhiều công ty lớn ở Mỹ xiểng niểng như Walmart, Macy, Nordstrom và ngay cả Costco cũng ảnh hưởng không kém. Alibaba cũng giống như Amazon của Mỹ vậy, nhưng chất lượng còn kém xa (what do you expect!). 

ST