Đồ uống nóng có tác dụng chống virus corona không?

Có một số lời khuyên kỳ quặc được lan truyền về cách giữ mình an toàn trước virus corona.

BBC Future dưới đây sẽ xem xét xem liệu có bằng chứng nào ủng hộ cho một lời khuyên cực kỳ phổ biến hiện nay hay không.

Đồ uống nóng có thể khiến cho ta cảm thấy thoải mái, nhất là vào những ngày se lạnh. Nó có thể giúp cho tâm trí đang rối bời cảm thấy dịu bớt, và làm chúng ta cảm thấy gần gũi hơn với những người khác. Nó thậm chí có thể giúp chúng ta hạ nhiệt vào những lúc tiết trời nóng bức.

Tuy nhiên, dẫu cho nhiều người muốn có một tách cà phê, một cốc trà hoặc một ly cocktail nóng hot toddie pha từ whiskey để cảm thấy đỡ căng thẳng trong thời điểm khó khăn này, thì một điều mà món đồ uống không giúp ích được gì cho bạn, đó là bảo vệ, giúp bạn chống lại Covid-19.

Trên mạng xã hội và các app nhắn tin có những nội dung lưu truyền rộng rãi theo đó đưa ra thông tin ngược lại - chúng là một trong nhiều tin giả đang được chia sẻ, theo đó đưa ra lời khuyên y tế sai.

Có một tin mang nội dung là nước nóng sẽ đủ để bảo vệ mọi người khỏi virus, và điều đó thậm chí đã khiến Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (Unicef) ra tuyên bố rằng đó không phải là lời khuyên mà tổ chức này đưa ra.

"Không có bằng chứng cho thấy đồ uống nóng sẽ bảo vệ con người chống lại tình trạng nhiễm virus," Ron Eccles, chuyên gia về các bệnh hô hấp tại Đại học Cardiff ở Anh và là cựu giám đốc Trung tâm Cảm lạnh Thông thường, nói.

Eccles trước đây đã tiến hành nghiên cứu về tác dụng thức uống nóng khi bị cảm cúm.

Ông phát hiện ra rằng tuy đồ uống nóng có thể giúp giảm bớt các triệu chứng cảm lạnh, nhưng nhiều khả năng một phần là nhờ vào tác dụng của nó trong việc thúc đẩy bài tiết nước bọt và chất nhầy trong miệng và mũi, làm dịu tính trạng viêm tấy.

Nhưng ông cũng kết luận rằng nhiều khả năng đó là một dạng hiệu ứng giả dược mạnh mẽ.

Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Việc uống thức uống nóng không giúp bảo vệ bạn chống lại Covid-19, nhưng việc duy trì giãn cách xã hội thì có

Tuy nhiên, đồ uống nóng không loại bỏ được virus gây bệnh.

Trong trường hợp Sars-CoV-2, loại virus corona gây ra bệnh Covid-19, BBC Future đã có bài phân tích về việc uống nước không giúp bảo vệ bạn tránh được bệnh dịch. Virus này đơn giản là không thể bị cuốn trôi đi khi bạn uống nước hoặc súc họng thường xuyên.

Tuy virus này xâm nhập cơ thể thông qua đường mũi, miệng, từ các giọt bắn li ti mà người đã nhiễm ho hắt ra, nhưng nó về căn bản là làm nhiễm vào các tế bào ở đường hô hấp. Các tế bào này có chứa một loại enzyme trên bề mặt, là thứ mà virus cần để xâm nhập được vào bên trong tế bào.

Khi ta hít phải những giọt này, hơi thở của ta sẽ vận chuyển chúng xuống phổi, cách xa những nơi mà nước hay chất lỏng ta uống có thể đi qua được.

Uống thức uống nóng không giúp làm tăng nhiệt độ trong đường hô hấp của ta cao tới mức có thể tiêu diệt bất kỳ con virus nào bên trong các tế bào đó.

Một khi vào bên trong cơ thể chúng ta, virus nhanh chóng xâm nhập vào các tế bào của vật chủ, sau đó nó sẽ tự nhân lên một cách từ từ, nghĩa là nó sẽ dễ dàng tránh được mọi nỗ lực gột tẩy nó.

Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy có thể mất tới 30 giờ kể từ khi các tế bào đầu tiên bị nhiễm bệnh, để virus bắt đầu bùng phát, lây nhiễm sang nhiều tế bào khác.

Tương tự như vậy, một khi xâm nhập được vào bên trong các tế bào của chúng ta, virus này sẽ được bảo vệ khỏi mọi sự khắc nghiệt của nhiệt độ. Cơ thể con người có xu hướng giữ ở mức 37 độ C (98,6F), là mức nhiệt độ rất phù hợp để virus nhân lên và lây lan.

Việc uống thức uống nóng không làm nhiệt độ trong đường hô hấp của ta tăng cao lên tới mức có thể tiêu diệt được bất kỳ virus nào bên trong các tế bào ở đó.

Cần phải đạt nhiệt độ 56 độ C (132,8F) trở lên mới có thể tiêu diệt hiệu quả các virus corona gây ra bệnh Sars, là chủng gần gũi nhất với Covid-19; và một số xét nghiệm cho thấy mức nhiệt có thể còn cần phải cao hơn nữa, đạt mức 60-65 độ C (140-149F) mới đủ.

Mặc dù chưa có nghiên cứu nào được công bố về virus gây ra Covid-19 và khả năng chống chịu nhiệt độ cao của nó, nhưng nhiều khả năng nó sẽ có khả năng kháng nhiệt tương tự như các loại virus corona khác.

Ta có thể dùng nhiệt độ 70 độ C (158F) trở lên để tiêu diệt virus trên thực phẩm bằng cách đem nấu thức ăn, nhưng mức nhiệt đó thì cũng đủ nóng để làm bỏng da và gây thương tích cho con người.

Thật dễ dàng để thấy là, giống như khi ta trèo vào bồn tắm chứa nước nóng bỏng vậy, cách uống nước nóng như một số lời tư vấn sai lầm nêu ra sẽ khó có thể áp dụng được lâu, và nó sẽ gây hại nhiều hơn là làm lợi cho chúng ta.

Ngay cả khi bạn có thể bước vào bồn nước nóng đủ mức thì nó cũng không tiêu diệt được bất kỳ loại virus nào đã xâm nhập được vào bên trong cơ thể bạn.

Lý do là bởi bất kể ở bề ngoài bạn nóng đến mức nào, thì cơ thể bạn vẫn sẽ làm việc chăm chỉ để giữ nhiệt độ bên trong ở khoảng 37 độ C (98,6F). Bạn nhiều khả năng sẽ làm bỏng và gây hại nghiêm trọng cho chính mình thay vì tiêu diệt được virus.

Tăng nhiệt độ cơ thể bên trong thậm chí lên mới chỉ 40 độ C (104F) thôi là đã có thể dẫn đến tình trạng sốc nhiệt nghiêm trọng. Nhiệt độ cơ thể cao hơn mức này có nguy cơ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị nhanh chóng.

Một số tuyên bố sai lệch cũng nói rằng các hợp chất trong trà có tác dụng bảo vệ chống lại virus Covid-19, nhưng không có bằng chứng khoa học nào chứng minh điều này, như BBC đã tường thuật trong các bài báo khác.

Vì vậy, thức uống nóng có thể làm dịu bớt cảm giác khó chịu. Nhưng hơn bao giờ hết, cách tốt nhất để bảo vệ bạn khỏi virus Covid-19 là hãy tuân thủ các biện pháp giãn cách xã hội, rửa tay bằng xà phòng và nước sau khi chạm vào các bề mặt có khả năng bị nhiễm bệnh, và làm theo lời khuyên y tế chính thức, được cập nhật thường xuyên.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.